XYZ van Amsterdam

J. Kruizinga, Gerrit Vermeer (2002)

Gepubliceerd op 22-06-2018

Dagboek

betekenis & definitie

Dagboek - Op 11 mei 1983 vonden werknemers van aannemersbedrijf Kuijt uit Westzaan bij verbouwingswerkzaamheden in het pand Thorbeckeplein 5 op de derde etage achter spanten dagboeken en persoonlijke aantekeningen van een 13-jarige joodse jongen, Henry Robinski. Hij was daar met drie joodse families, totaal 14 personen, ondergedoken van midden 1942 tot 28 mei 1943, toen de Duitsers een inval deden. Alle onderduikers op drie na werden opgepakt en verloren het leven in Duitse concentratiekampen.

Zij die aan deze overval ontsnapten, waren Leo Hess, Harry Swaab en de schrijver van het dagboek. Laatstgenoemde bleef uit de handen van de Duitsers doordat zijn moeder hem verstopte in een opklapbed. Zijn dagboek omvat twee delen; het begint op 5 nov. 1942 en eindigt op 3 mrt.

1943. De dagboeken bestaan uit twee schoolschriften, die veelal gevuld zijn met nauwkeurige beschrijvingen van de oorlogshandelingen, gebaseerd op de berichtgeving van Radio Oranje, waar Henry samen met Harry Swaab naar luisterde. Hij maakte er ook tekeningen en kaarten bij en schreef een scenario voor een film, getiteld "Duikjoodbasis". Dit scenario is met zwarte en groene inkt opgeschreven in een notitieboekje. Op de eerste bladzijden staat de rolverdeling voor de film, met alle echte namen van de onderduikers. De 14 mm- film, die echt gemaakt is, duurt een uur en werd opgenomen door een verzetsman die operateur was bij de filmmaatschappij Holland in Haarlem. De film laat de leden van deze drie families (Swaab, Hess en Robinski) zien op hun onderduikadres, het voormalige theater Alcazar*, later Moulin Rouge en tegenwoordig café Heeren van Aemstel. Henry Robinski noemde zich na de oorlog Henry Lemy, om de oorlog te vergeten.