In de Middeleeuwen, toen het grootste deel der bevolking uit niet-vrijen en half-vrijen bestond, had men in Duitschland, vooral in Westfalen, afzonderlijke rechtbanken voor de vrijen: dit waren de veemgerichten of vrijgerechten. Iedere vrije man kon daarvan deel uitmaken en tot vrij schepen of wetende benoemd worden.
De vonnissen bleven geheim. De vrij schepenen of wetenden herkenden elkaar aan de wijze van groeten (handoplegging op den linker schouder). Westfalen, waar de veemgerichten het langst in stand bleven, telde wetenden-bij duizenden. Koningen, graven, boeren en burgers behoorden ertoe. Zij moesten geheimhouding beloven en een som gelds betalen. Zij werkten in ’t geheim en straften alleen met de doodstraf. Misbruik kreeg weldra de overhand.Door verbetering van de rechtspraak verdwenen de laatste overblijfselen der veemgerichten in het begin der 19de eeuw. Na den grooten oorlog ontstonden geheime vereenigingen, die als veemgerichten werkten : in Z.-Amerika (Klu-Klux-Klan) tegen de negers en in Duitschland tegen politieke tegenstanders.
