Gepubliceerd op 18-08-2020

Kapittel

betekenis & definitie

Hoofdstuk uit den Bijbel (Lat. caput: hoofd). In overdrachtelijken zin is verder een kapittel een bijeenkomst van kanunniken (zie aldaar), geestelijken, die volgens een canon (regel uit den Bijbel) leefden.

Op sommige vergaderingen der kanunniken beleden de kloosterlingen hun zonden en werden ten overstaan van de anderen gestraft (misschien staat het woord woord kapittelen hiermede in verband). In de Middeleeuwen waren er in ons land 72 kerken van hoogeren rang, welke domkerken of kathedralen genoemd werden. De geestelijken van die kerken waren kanunniken en de gezamenlijke kanunniken van een domkerk vormden het kapittel. De domkerken werden daarom ook kapittelkerken geheeten.De belangrijkste van die kapittels waren de vijf kapittels van Utrecht en die van Arnhem, , Oldenzaal, Deventer, Leiden, Tiel en Eist, daar zij den bisschop kozen. Een bijzondere beteekenis hadden de vijf kapittels van Utrecht, omdat zij deel uitmaakten van de Statenvergadering van het Sticht. Dat waren de kapittels van den Dom, van St. Jan, St. Salvator, St. Pieter en St.

Maria. Het kapittel van den Dom was het eerste in rang en dat van St. Pieter was het rijkste. Het vermogen der kapittels groeide steeds aan. Hun rijkdom en macht blijken uit de nog bestaande brieven (charters), welke van groote schenkingen gewagen. Ten tijde van Karel V verminderde hun macht en na de Hervorming zijn zij geheel verdwenen.

De Kerkhervorming heeft het vermogen der kapittels niet aangetast, maar onder het toezicht van de Staten van Utrecht geplaatst. In 1858 zijn bij pauselijken breve in de vijf Nederlandsche bisdommen opnieuw kapittels opgericht, met een proost als hoofd en kanunniken als leden. Zie ook bij kanunnik.

Het woord kapittel wordt bij verdere uitbreiding gebruikt voor een vergadering of lichaam van andere orde. Het kapittel (bestuur) van de Nederlandsche afdeeling van de Orde van Malta (Maltheser ridders) bestaat uit een baljuw en twee kapittelridders. Het kapittel van de Orde van den Kouseband. In Duitschland bestaat een „Algemeen Kapittel”, dat toezicht houdt op alle Duitsche studentenkorpsen. Het vergadert eenmaal ’s jaars te Weimar, in Saksen.