Een instelling, door Napoleon ingevoerd, ten dienste van de grondbelasting. Vóór dien tijd was de grootte der eigendommen niet nauwkeurig aan de overheid bekend, onder Napoleon ging men over tot opmeting van alle eigendommen, terwijl de grenzen op kaart werden gebracht.
Die kaarten zijn op schalen van 1 op 500 en 1 op 5000. Iedere gemeente is verdeeld in afdeelingen, sectiën geheeten en de eigendommen zijn sectiesgewijs genommerd, zoodat ieder perceel zijn eigen nommer heeft. De kaarten zijn in vier stuks opgemaakt. De minuut, de gemeenteplans, de veldplans en de nette plans. De minuut blijft steeds in zijn eersten vorm bestaan, terwijl de andere drie worden bijgewerkt. De gemeenteplans (kaarten, dienende voor de gemeenten) dienen ter inlichting van het publiek en zijn in het raadhuis aanwezig.
De veldplans worden bij de opmetingen door de ambtenaren meegenomen. De nette plans behooren, evenals de minuutplans, tot het archief van de hypotheekbewaarders en mogen het kantoor niet verlaten. De hypotheekbewaarders zijn de bewaarders van het kadaster van het district. Hun kantoor heet het hypotheekkantoor. Er is een technische dienst aan verbonden van landmeters en teekenaars. Voor de heffing van de grondbelasting is het kadaster voldoende, ofschoon het groote gebreken heeft.
De grenzen, welke het kadaster aanwijst, zijn dan ook niet bewijzend voor het bezit of voor de grootte van het perceel. Pas in de laatste jaren worden de metingen nauwkeuriger uitgevoerd en hebben deze metingen meer bewijskracht in rechten. De teboeksteliing in het kadaster wordt in de wet niet genoemd als bewijs van eigendom. Weliswaar bestaat de levering van onroerend goed in overschrijving van den eigendomstitel, maar naar de rechtsgeldigheid van dien titel wordt geen onderzoek ingesteld. In het gemeenteplan vindt men ook een legger, waarin de perceelen van denzelfden eigenaar bijeengevoegd zijn en een klapper op de naamlijst. Ten hypotheekkantore houdt men tevens aanteekening van gevestigde erfdienstbaarheden en hypotheken.
