Zwarte of donkergrijze steen van vulkanischen oorsprong, die langs den Rijn en de Aar wordt gevonden. Men stelt zich voor, dat de vloeibare aarde in vulkaantrechters werd opgeperst, daarin stolde en inkromp.
Men treft dan ook bazalt in trechtervormige aardopeningen aan. De loodrechte scheuren, welke men erin vindt, vormen zuilen van bazalt en zijn ontstaan door de krimp. Op plaatsen, waar de bazalt in vlakke lagen is gestold, vindt men plaatgewijs gespleten bazalt, plaatbazalt. De zuilen worden gewoonlijk niet langer dan een meter gevraagd en dienen voor raaipalen, grenssteenen, schamppalen, mijlpalen, hekposten. Kortere dienen voor kademuren en oeververdediging (bazaltglooiingen). Plaatbazalt dient voor bekleeding van strandhoofden.
Men vindt bazalt in den vorm van veldkeien op de Veluwe. Deze zijn dan min of meer rond geslepen. Men stelt zich voor, dat die keien door drijvend ijs daar zijn gebracht.Bazalt bestaat uit veldspaat. De versche breuk behoort schelpvormig te zijn, zonder witte sterretjes. Witte sterretjes zijn een gebrek, dat de steen minder duurzaam maakt. Men noemt het zonnebrand.
