Schaamwagen

betekenis & definitie

Wat voor absurd nieuws kunnen we vandaag weer uit Washington verwachten? Met die vraag worden inmiddels talloze mensen wereldwijd wakker. De Gazastrook als nieuwe Rivièra? Een importheffing van tweehonderd procent op Franse wijn en andere alcoholische dranken uit de EU? Een verbod in de wetenschap en bij de overheid om woorden te gebruiken als antiracisme, diversiteit, etniciteit, minderheid, raciaal, trauma en nog tientallen andere begrippen?

Het is allemaal zo bizar dat je af en toe denkt dat je in een hele slechte film terecht bent gekomen. Voor sommigen is dat een reden om het nieuws te mijden – want zo’n vloedgolf aan absurditeiten is nogal deprimerend. Tegelijkertijd zie je dat er vormen van protest ontstaan, onder andere in de taal.

Rare snijboon
Dat verzet zie je het duidelijkst tegen Elon Musk. Tot de overname van Twitter, inmiddels X, werd Musk door velen gezien als een briljante ondernemer. Een rare snijboon, dat wel, maar momenteel wel de rijkste man op aarde – dat bereik je niet zomaar.

In korte tijd heeft Musk zich ontwikkeld tot een radicaal-rechtse agitator die pleit voor het vertrek van de Verenigde Staten uit de NAVO en de VN. Als hoofd van een pseudo-ministerie voor Overheidsefficiëntie gaat hij als een wildeman tekeer binnen de federale overheid, symbolisch zelfs met een kettingzaag.

De protesten tegen Musk zie je vooral in verband met een van zijn bekendste producten: de Tesla. Bezitters van die elektrische auto schamen zich in toenemende mate voor het bizarre gedrag van Musk. Bijvoorbeeld voor het feit dat hij recentelijk een gebaar maakte dat door velen is opgevat als de Hitlergroet (Musk klopte met zijn rechterhand op zijn borst en stak vervolgens zijn arm diagonaal omhoog).

Een gevolg hiervan is dat sommige Tesla-bezitters een sticker op de achterzijde van hun auto hebben geplakt. Als teksten heb ik voorbij zien komen: ‘I bought this before Elon went crazy’; ‘Bought it before we knew how awful he is’ en ‘I bought this before we knew Elon was crazy.’

Swasticar
Vrijwel daags na die vermeende Hitlergroet (Musk ontkent dit, maar knoopte wel contacten aan met de extreemrechtse AFD in Duitsland) dook de bijnaam Swasticar op. Prachtige vondst vind ik dat, deze verstrengeling van de swastika (het hakenkruis) met deze elektrische car. Op een poster die onder meer werd opgehangen in bushokjes in Londen, zie je Musk door het open dak van een Tesla de Hitlergroet brengen. Omringende tekst: ‘Goes from 0 tot 1939 in 3 seconds. Tesla, the Swasticar.’

Nu zijn dit voorbeelden uit het Engelse taalgebied, maar ook in het Nederlands zijn er nieuwe woorden gevormd als gevolg van het recente gedrag van Musk. De bekendste zijn Tesla-schaamte en schaamwagen. Zo kopte het Algemeen Dagblad begin deze maand: ‘Van stoere “deugauto” naar schaamwagen: Tesla-rijders voelen smet van Musk op hun bolide’. En vandaag haalde Tesla-schaamte – het kan geen toeval zijn – zelfs het NOS-Journaal van zes en acht uur.

Witte Huis als Tesla-showroom
Hoeveel effect dit alles gaat hebben op de verkoop van Tesla’s valt nog te bezien. De verkoopcijfers in Europa zijn aan het dalen en in Canada vinden al dagen protesten plaats bij Tesla-dealers onder de slogan ‘Tesla Takedown’. Gezien alle absurditeiten die we sinds de inauguratie van Trump voorbij hebben zien komen, was de reactie van de Amerikaanse president niet verwonderlijk: hij veranderde de oprijlaan naar het Witte Huis tijdelijk in een Tesla-showroom door er maar liefst vijf modellen tentoon te stellen. Dit omdat hij er zelf graag eentje wilde kopen. Een schaamteloos vertoon van machtsmisbruik dat live werd uitgezonden op X en vervolgens te zien was in talloze nieuwsuitzendingen wereldwijd.

In alle eerlijkheid: ik krijg steeds meer begrip voor mensen die het nieuws mijden. Want ja, er zijn grenzen aan hoeveel gekkigheid je kunt verdragen.