WoordHoek

Ewoud Sanders (2024)

Gepubliceerd op 17-03-2023

Nieuw Holland

betekenis & definitie

We zullen het de komende weken nog wel vaker horen, maar een tijdlang heeft Australië Nieuw Holland geheten. Die naam dateert van omstreeks 1644 en is mogelijk verzonnen door Abel Tasman, de zeebonk uit Lutjegast naar wie Tasmanië is genoemd. Tasmanië is een eiland voor de zuidoostkust van Australië. Tasman wist niet dat het een eiland was – dat werd pas ruim 150 jaar later vastgesteld – en hij heeft het ook niet naar zichzelf genoemd. Hij noemde het Van Diemensland, naar Anthony van Diemen, de gouverneur-generaal van Nederlands-Indië die hem op ontdekkingsreis had gestuurd. De naam Tasmanië werd in 1856 ingevoerd. ‘New Holland’ was al eerder, in 1817, door de Engelsen officieel omgedoopt in Australia.

Cape Leeuwin
Tasman was niet de eerste Nederlander die voet op Australische bodem zette en ook niet de laatste. Daardoor kom je heel wat Hollandse sporen tegen in Australische plaatsnamen. Zo kent Melbourne een buitenwijk die Amstel heet. Niet naar het bier en niet naar de rivier, maar naar een zekere Van Amstel, die daar ooit een groentekwekerij had. Arnhem Land is door de Britse ontdekkingsreiziger Matthew Flinders vernoemd naar het Nederlandse schip de ‘Arnhem’, dat in 1623 de noordkust van Australië verkende. Ook Cape Leeuwin is door Flinders bedacht. Hij noemde deze kaap in West-Australië naar het Nederlandse schip de ‘Leeuwin’, dat deze kust in 1622 bezocht.

Cape Keer-Weer
Zelfs de eerste Europese naam voor een plek op het Australische continent is van Nederlandse afkomst. Het gaat om Cape Keer-Weer. Willem Jansz., kapitein van de ‘Duyfken’, landde hier in 1606, maar doordat hij te weinig water en voedsel bij zich had en een paar van zijn mannen door Aboriginals werden gedood, keerde hij weerom.

Dat claimen van verre buitenlanden ging er indertijd overigens primitief aan toe. In 1616 landde Dirk Hartog op wat naar hem Dirk Hartog Island is genoemd. Als bewijs timmerde hij een tinnen etensbord met inscriptie aan een paal. Toen Willem de Vlaming hier 81 jaar later voet aan wal zette, stond het bord er nog steeds.

(NRC, 13-9-2000)