Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2024)

Gepubliceerd op 24-10-2024

us mem

betekenis & definitie

(1954) (onze moeder) (Leeuwarden) standbeeld (van de Nederlandse beeldhouwer Gerhardus Jan Adema (1898-1981) van de Friese stamboekkoe. Destijds aangeboden door leden van het Fries Rundvee Stamboek (FRS), ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de FRS. "Us mem" is ook de benaming voor brandewijn vermengd met melk.

• „Een standbeeld voor een koe", deze uitdrukking die men veel hoort van mensen die niet op de hoogte zijn van de geschiedenis van Us Mem zou nog wel eens het begin kunnen zijn van een legende over „die koe, waarvoor men in Leeuwarden een standbeeld heeft opgericht" (Leeuwarder courant, 29/07/1955)
• De dankbare Friezen richtten ter ere van hun koe: de „melkbron" en de „welvaartsbron" van de provincie in de hoofdstad Leeuwarden een standbeeld op en schreven er in grote dankbaarheid onder „Us Mem". (Limburgsch dagblad, 05/03/1962)
• Stellig had Us Mem nooit Us Mem geheten als er niet sinds, 1906 een ander standbeeld in Leeuwarden had gestaan: dat van graaf Willem Lodewijk van Nassau. Dij alle Leeuwarders is dit beeld beter bekend als Us Heit, ofwel onze Vader, vanwege de grote verdiensten die deze telg uit het Friese Nassaugeslacht had. Toen in 1954 het standbeeld van de stamboekkoe werd onthuld, werd het voor de grap Us Mem genoemd, als tegenhanger van graaf Willem Lodewijk. (De tijd : dagblad voor Nederland, 24/06/1968)
• Vestdijk is ook in Leeuwarden te vinden (Weulnerdam). In de Prinsentuin had iets kunnen staan dat aan de Koperen Tuin herinnert, de wandelaar zal aan zijn fantasie genoeg hebben. Weinig ruimte voor eigen fantasie laat de Koe, us mem, over: Oanbean fan de leden, station uit meteen rechts af in een plantsoen. (Onze Taal. Jaargang 43. 1974)
• En het vrouwelijke en moederlijke zijn opnieuw te voorschijn gekomen in de nationale symbolen: in de melkkoe waarvoor een standbeeld is opgericht in Leeuwarden en die, opdat niemand eraan twijfelt Us Mem wordt genoemd… (De Gids. Jaargang 150. 1987)
• ‘Us Mem’, het prototype van de stamboekkoe, blijft stoïcijns onder de belangstelling van de vele Leeuwarders die toekijken hoe het standbeeld wordt verplaatst van het Zuiderplein naar de Harlingersingel. Door de reconstructie van het Zuiderplein komt het standbeeld, dat 35 jaar geleden door de Friese boeren werd geschonken aan het Fries Rundvee Syndicaat, daar niet meer tot zijn recht. (Algemeen Dagblad, 13/07/1989)
• (Paul van Riel: Kroegwoordenschat. 1998)
• De trotse heimwee naar het 'heitelân' gaf 'pake' later door aan zijn kleinkinderen, met Friese woorden en een onvergetelijke treinreis naar Leeuwarden, waar hij de toen 12-jarige Flip meenam naar het standbeeld van 'ûs mem', die (nou ja zeg!) een koe bleek te zijn. (Trouw, 20/03/2021)
• Groningen heeft het Peerd van Ome Loeks, Leeuwarden heeft Ús Mem en Scharrendijke heeft het hondje Bläsz - dieren die vanwege hun bijzondere betekenis zijn geëerd met een standbeeld. (Trouw, 08/04/2023)
• Kijk, hier is het. Ús mem.’ Een meer dan levensgrote bronzen koe op een rotonde in het midden van Leeuwarden. (De Volkskrant, 22/07/2024)

< >