(1965) test met een potlood om iets (pseudo-wetenschappelijk) te onderzoeken: bijv. of de vorm van je wenkbrauwen ideaal is; om na te gaan of je als vrouw geen hangborsten hebt en dus een beha nodig hebt. In Zuid-Afrika was het tijdens het apartheidsregime een manier om na te gaan of je een zwarte of een kleurling was (in het laatste geval bekwam je een hogere status). Deze 'pencil test' werd gebruikt om de raciale identiteit in Zuid-Afrika (tijdens het apartheidstijdperk) te bepalen , waarbij blanken van kleurlingen en zwarten werden onderscheiden .Dergelijke testen worden tegenwoordig (in de 21e eeuw) als racistisch of (in het geval van vrouwen als testcases) als seksistisch beschouwd. Het zouden vernederende methodes zijn. De test voor vrouwen werd overigens bedacht door adviescolumnist Ann Landers (pseudoniem van Ruth Crowley, sinds 1943) van de Chicago Sun-Times. Nooit is er enig bewijs gevonden van de geldigheid van dit soort testen. Volgens Wikipedia keurde in 1975 de studenten-senaat van de Universiteit van Texas in Austin een kledingvoorschrift goed dat onder andere het dragen van een beha voor vrouwen verplichtte als ze niet konden slagen voor de potloodtest. Een vrouwelijk senaatslid dat hiertegen protesteerde werd toen fysiek uit de kamer verwijderd nog voor de stemming doorging (die overigens met 11-9 werd aangenomen).
• Is de vom van uw wenkbrauwen ideaal? Met een een potloodtest kunt u dat zelf bepalen. Houdt u het potlood horizontaal, dan moeten en begin en eindpunt van de wenkbrauw het potlood ,,raken' ’. Wanneer u het potlood recht langs de neus naar boven zet, dan moet u als het goed is precies bij het begin van de wenkbrauw uitkomen. By het einde van de wenkbrauw komt u, wanneer u het potlood schuin vanaf de neus langs het oor legt. (Beatrijs, katholiek weekblad voor de vrouw, 27/11/1965)
• En moeder, moeder kleedt zich thuis in het donker uit. Maar eenmaal te Skyros neergezet wil ze onmiddellijk tonen dat ze met in achtneming van de juiste houding af en toe de potloodtest nog kan doorstaan. (Trouw, 07/08/1982)
• De potloodtest bijvoorbeeld, die werd bedacht tijdens het hoogtepunt van het apartheidstijdperk. Een ambtenaar steekt een potlood in het haar van iemand, meestal een zwarte die beweerde kleurling te zijn, om zo een hogere status te krijgen. Het onderwerp werd gevraagd om het hoofd te schudden en als het potlood niet uit het stugge kroeshaar viel dan was het overduidelijk dat het hier een neger betrof. (Het Parool, 18/06/1991)
• In het borstenboek spreekt Yvonne Kroonenberg vrijmoedig over haar (eerste) bh, de potloodtest en - uiteraard - mannen. (Limburgsch dagblad, 01/12/1994)
• In Johannesburg pakt de politie tegenwoordig Zuid-Afrikanen op die er te zwart uitzien. Of je identiteitspapieren hebt, of je vloeiend Zoeloe en Xhosa spreekt, de politie is er niet van onder de indruk. Het enige wat telt is kleur. Wie zwarter is dan de doorsnee-Zuid-Afrikaan zal wel een illegale buitenlander zijn. Tijdens de apartheid werden mensen van wie het ras onduidelijk was aan diverse testen onderworpen. Wie wat lichter van kleur was en goed Afrikaans sprak, werd meestal als kleurling gedefinieerd. Doorslaggevend was de 'potloodtest'. Een potlood werd in het haar gestoken. Bleef het steken, dan had je blijkbaar kroeshaar en was je dus zwart. (De Morgen, 19/03/1999)
• Het zijn er twee. Ze zijn bruin, net als de zichtbare rest van Véronique. Ze lijken erg goed op mekaar, zijn welgevormd, ja stevig zelfs, en doorstaan zo te zien nog net de potloodtest - heren, vraag desgewenst hier de dames maar om uitleg. Aan elk van de borsten zit een eerder donkerkleurige tepel van gemiddelde grootte. De borsten zelf zijn elk een handjevol groot - een boriskarloffhandje. (Het Laatste Nieuws, 14/09/2002)
• Niemand, dat was natuurlijk buiten de genaamde Van den Durpel, Chris gerekend. In zijn nieuwe programma laat hij een typetje als Snelle Eddy flink de draak steken met de watermeisjes. Intussen kregen die trouwens concurrentie van de trampolinemeisjes op Kanaal Twee. Zonder de potloodtest nodig te hebben, bewijzen die dat ook een boezem niet aan de wetten van de zwaartekracht ontsnapt. (Het Laatste Nieuws, 14/09/2004)
• Calendar Girls gaan opnieuw 'the full monty'. Ze zijn over de vijftig en falen jammerlijk in de potloodtest, maar daar hebben ze geen boodschap aan. Verlengd wegens succes: in Groot-Brittannië gaan de Calendar Girls voor de derde keer naakt voor het goede doel. (De Morgen, 15/04/2006)
• Op mijn leeftijd voel ik me toch beter met een goede ondersteuning. Niet dat ik hangtieten heb hoor, of toch nog maar een klein beetje. Het is natuurlijk niet meer zoals vroeger, maar ik doorsta nog moeiteloos de potloodtest.' (Het Nieuwsblad, 01/12/2007)
• Iets gemakkelijker is de zogenaamde potloodtest. Trek op een wit blad papier een potloodstreep en houd de diamant erboven. Een echte diamant zal het licht breken: door de steen ziet u dan een gebroken streep. Is dat niet het geval, dan heeft u glas in handen. (Het Nieuwsblad, 17/06/2009)
• Sandra was gereclassificeerd als zwarte, tot woede van haar vader. Hij schakelde de pers in en ging in beroep tegen het besluit. In de rechtszaal onderging ze de beruchte potloodtest: in haar haar werd een potlood gestoken, waarna ze met het hoofd moest schudden. Als ze blank genoeg was, zou het potlood eruit vallen. (De Volkskrant, 11/09/2009)
• In de film doet Cheryl de potloodtest: steek een potlood onder je borst en als het blijft hangen, is het tijd om de boel omhoog te hijsen. (Het Nieuwsblad, 16/03/2011)
• 'Alleen de bal mag botsen', dat was de slogan waarmee tennisster Anna Kournikova een merk van sportbeha's promootte. Dat je met de juiste ondersteuning de onvermijdelijke tocht naar het zuiden kan uitstellen en nog wat langer kan slagen voor de gevreesde potloodtest, het klinkt alleen maar logisch. (Het Nieuwsblad, 12/04/2013)
• De potloodtest, die ken je vast wel. Weinig vrouwen zullen die hun hele leven moeiteloos doorstaan. De zwaartekracht en de jaren eisen hun tol. (Flair, 29/10/2013)
• Een beetje weemoedig herinner ik me de potloodtest, die verordonneert dat je hangtieten hebt, als je een potlood langer dan vijf seconden onder je borsten kunt klemmen, en bedenk spijtig dat er inmiddels een hele kleurdoos potloden onder mijn boezem kunnen overwinteren, maar wat dan nog? (Het Laatste Nieuws, 18/01/2014)
• Vind je het vervelend als ik je met je borsten complimenteer? Wat zielig, een egeltje... Wat je zegt over kinderen klopt totaal! Voor mij geen striae, en ook geen blubberbuik, enne, ken je de potloodtest? (De Volkskrant, 11/02/2015)
• Na borstvoeding, (crash)diëten en huidverslapping doorstaan veel boezems de potloodtest niet meer. Met een goede beha die voldoende steun en een mooie vorm geeft, kun je de schijn ophouden. (Feeling, 18/05/2016)
• De Gentse Open-Vld-politica Stephanie D'Hose kroop voor Knack.be in haar pen en schreef over hoe ze als jonge vrouw van een mannelijke collega de opmerking kreeg dat ze de potloodtest wel zou doorstaan. (De Morgen, 23/12/2016)
• Ook tijdens de 26ste editie noteren we memorabele uitschieters. Dimitri Verhulst bezweert en amuseert met een fragment waarin een verouderende man de postzegeltest doorstaat - de mannelijke pendant van de potloodtest. (De Standaard, 12/02/2020)
• Om te bepalen of een beha is aangewezen, hanteerden ze vroeger een heksenproef die de potloodtest werd genoemd: til de borst wat op, hou er een potlood onder en laat los. Je bent gebuisd voor de test – en dus aan een beha toe – als het potlood blijft zitten. Zoiets wreeds, zou je denken, kan alleen maar door een man bedacht zijn. De test dook echter voor het eerst op in Ask Ann Landers, een populaire adviescolumn die vanaf 1943 verscheen in tal van kranten en door een vrouw geschreven was. (Knack, 02/11/2022)
