Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2024)

Gepubliceerd op 20-07-2024

periode

betekenis & definitie

(19e eeuw) (euf.) maandstonden. Eveneens in het Engels, het Duits en het Spaans. De uitdrukking komt o.a. voor bij Stoett (nr. 2082). Tegenwoordig vooral nog in Vlaanderen gebruikelijk. Voor synoniemen kijk onder bezoek*en opoe*. Uit de reclamewereld komt moeilijke* dagen.

De stonden hebben: d.w.z. de maandstonden (16de eeuw), de maandvloed, de menstruatie hebben, de periode hebben, de zaken hebben, niet wèl of niet goed zijn; de regels hebben (zie Kmz. 159; Lvl. 308); de vuile week hebben (Köster Henke, 73); de week hebben (Boekenoogen, 1196), de roode vlag (Köster Henke, 57; Harreb. II, 387) of de vlag uithebben of uithangen (De Vries, 103; Boekenoogen, 1146); nicht, tante of grootmoeder over of te logeeren hebben; bieten gegeten hebben; de Prins is jarig (in Kmz. 159); Peet van Wieringen is te logeeren met een rood sloop aan; fri. de Ingelske flagge waeye litte; de oranjevlag laten waaien (Harreb.); de bloedvlag laten waaien (Winschooten, 336); het goed hebben (V. Dale); in Zuid-Nederland zij zit met haar klodden (te Aalst; De Cock2, 101); de bullen hebben of met die bullen zitten (Antw. Idiot. 1624), dat goed, die dingen, die vodden hebben (Antw. Idiot. 1724); haer rozelaer bloeit; het maandroosje bloeit (zie Volkskunde XXVI, 185); mnl. die bloemen; vgl. fr. les fl(u)eurs (rouges); ook les anglais, les voisins, les menses, les affaires; passer la mer rouge; casser la gueule à son porteur d'eau; faire rouge; avoir les régles; hd. das Monatliche haben; die Regeln, Menses haben; den roten König, die Blumen haben (vgl. 17de eeuw: die amaranthen); die Periode haben; ihre Zeit haben; die Katamenien, die Emmenien haben; eng. to have the flowers, (monthly) visitor, poorly time; the reds; the turns; to be unwell; enz. (F.A. Stoett: Nederlandsche speekwoorden en gezegden. 1923-1925)
• Er zijn echter vrouwen, die hare ‘bloeding’ alle 26-27 dagen krijgen, (ook een slechts drie weken durende cyclus komt voor) en zulke, bij wie zij alle 29-31 dagen terugkeert. Ook kunnen de tusschenruimten bij dezelfde vrouw eenige dagen verschillen. In dit laatste opzicht bestaat een duidelijk individueel onderscheid; er zijn vrouwen, die altijd ‘precies op tijd’ zijn, en andere, die veel minder zeker op hare periode kunnen rekenen. (Th. H. van de Velde: Het volkomen huwelijk. 1926)
• Gepensioneerd brandweercommandant Staf weet alles van vrouwen. Zijn tweede vrouw is zeker 25 jaar jonger en in een jaarplanner houdt hij precies haar perioden bij. "Dan moet ge opletten", zegt hij. "'ne vrouw kan heel gevaarlijk zijn als de periode komt. Ge moet u er goed op voorbereiden." (NRC Handelsblad, 01/10/1999)
• Hoera, de rode vlag mag uit! Vijftien jaar aan buikmalaise, verpeste slipjes, toevallig altijd de delicaatste uit de lade, en ondoenlijk chagrijn, verbloemd door legio ongesteldheidseufemismen, waarvan het archaïsche 'opoe op bezoek krijgen' mijn lievelings is. Op het altijd gezellige Period.nl lees ik dat deze uitdrukking in veel talen terugkomt: opoe, oma of tante zijn 'geen synoniem voor de menstruatie, maar verwijzen naar familieleden die ooit écht kwamen logeren als de vrouw des huizes haar periode had', om bij te springen in de huishouding. In Engeland komt aunt Irma langs, in Duitsland is tante Rosa zu Besuch: vast bitse, onaangename dames, die altijd te lang blijven plakken. (De Volkskrant, 04/07/2024)

< >