Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2024)

Gepubliceerd op 03-04-2021

over de rooie gaan

betekenis & definitie

(1978) (inf.) erg boos worden; uit z'n vel springen van woede; het kookpunt bereiken. Deze uitdrukking werd ontleend aan het taalgebruik van de machinisten op stoomlocomotieven. Op de rooie houden betekende in het jargon: op maximale stroomspanning houden, zodat de wijzer van de manometer de rode streep, die het maximum toelaatbare aangeeft, nadert. Bij het overschrijden van de rode streep kwam er maximumdruk op de ketel te staan! Vandaar dus over de rooie gaan: over zijn toeren raken. Men kan ook iemand over de rooie jagen: hem op stang jagen, intimideren. Deze uitdrukkingen waren ook lange tijd populair in soldatentaal en in de jeugdtaal. Thans behoren ze niet meer specifiek tot een bepaalde vakgroep of subcultuur. Ook arbeiders bedienen zich graag van deze beeldende uitdrukkingen!

• Over de rooie gaan. Vreselijk boos worden. Naar de rode streep die op een meter een maximum toelaatbaar iets aangeeft. (Henk Salleveldt: Het woordenboek van Jan Soldaat. 1978)
• over de rooie gaan: woedend worden. (Jan Oudenaarden: De terugkeer van Opoe Herfst. 1986) (p. 117)
• Ik begon langzamerhand knap over de rooie te raken. (Elsevier, 11/06/1988)
• Een gebarentaal die menig Franse journalist over de rooie jaagt, want het tv-toestel wordt abrupt afgezet. (Wieler Revue, 19/08/1988)
• Als je vertelde dat je je haar wou gaan knippen, dan ging 'ie helemaal over de rooie. (Nieuwe Revu, 22/09/1988)
• Alleen ben ik dan dusdanig over de rode dat ik hem de les lees ... (Robert Long: Wat wil je nou, 1988)
• `Gisteren op Radio West gingen de patiëntenraad helemaal over de rooie', zegt or-secretaris Kruse. (de Volkskrant, 02/06/1989)
• Heb ik het mis als ik denk dat de Indonesiërs door de rooie gaan als ze hier lucht van krijgen? (Vrij Nederland, 08/12/1990)
• Ik zie veel meer voor- dan nadelen aan het karakter van Jan Wouters. Okay, de kans bestaat dat hij eens een keer over de rooie raakt, maar ik zou niet eens willen dat hij verandert. (het Parool, 04/05/1991)
• Helemaal opgefokt, totaal over de rooie. (Koos van Zomeren: Saluut aan Holland, 1992)
• Die gaat echt over de rooie als-ie gepest wordt. (René Appel: Geronnen bloed, 1994)
• Wie garandeert dat Depp tijdens zijn missie niet volledig over de rooie gaat? (Nieuwe Revu, 16/06/1996)
• Als je daar lang zit, word je gewoon een beetje prikkelbaar. Ik stoor me er niet snel aan. Maar sommige mensen gaan wel over de rooie. (Nieuwe Revu, 31/07/1996)
• Soms gaan ze volstrekt over de rooie en zeggen ze de meest onzindelijke dingen. (HP/ De Tijd, 20/03/98)
• Meneer Van Abbe is helemaal over de rooie. (HP/ De Tijd, 29/06/2001)
• Vanaf die eerste vier maanden zijn ze dus brillenhaters, kinderhaters, zwartenhaters. ,,Of blankenhaters'', zegt Odendaal die geregeld in zwarte wijken honden tegenkomt die over de rooie gaan zogauw ze een blanke in zicht krijgen. (NRC Handelsblad, 12/01/2002)
• Ik beheers de kunst van het wachten niet. ‘Al onze medewerkers zijn in gesprek’: daarvan ga ik bijna over de rooie. (HP/ De Tijd, 01/03/2002)
• Kees Los was een rustige kerel, die zelden over de rooie ging. (Frans van Es: Who the fuck is Frans van Es? Een greep uit het leven van een marineduiker. 2002)
• Af en toe gaat hij volkomen over de rooie gaat en vernielt dan bijvoorbeeld de wc van het restaurant waar hij aan het dineren is. (NRC Handelsblad, 23/04/2003)
• Die keer dat ik haar cocaïne gaf, ging ze over de rooie. Ze wilde uit het raam springen. (Stella Braam: Tussen gekken & gajes. Avonturen in de undercover-journalistiek. 2003)
• Ik heb je verteld dat hij bijna over de rooie ging toen ik die raketten meenam. (Rinus Ferdinandusse en Tomas Ross: De mannen van de maandagochtend. 2003)
• Klootzak! Lul!, riep ik tegen mijn vader, ja erg hè? Maar ik was helemaal over de rooie. (Robert Anker: Hajar en Daan. 2004)
• Gus kan zich nog goed herinneren hoe An geheel over de rooie was toen ze ontdekte dat Hugo die pedofiele uitspatting van de gezamenlijke rekening had betaald (Liza van Sambeek: Koninginnenrit. 2008)
• Maar hij heeft geen Alzheimer, daar ben ik nu wel zeker van. Het is erger dan Alzheimer. Hij is al weken compleet over de rooie. (Erik Vlaminck: Suikerspin. 2008)
• Wil je me over de rooie krijgen, Prit? (Sjanti Mahabier: De Keizer van Rotterdam. 2009)
• Ze is duidelijk over de rooie, en niet zo’n beetje ook. (Hans Dagelet: De man met de vier o's. 2011)
• Ze was helemaal over de rooie gegaan en had hem, onder andere voor een stijve opgeblazen zak uitgemaakt. (Conny Regard: Ik huur een man. 2011)
• Ik heb gisteravond met Bram haar bejaardentamtam geïnstalleerd en ze gaat echt helemaal over de rooie. (Astrid Harrewijn: Luchtkussen. 2011)
• Laat zijn vrouw ’t niet horen, want die gaat helemaal over de rooie. (Christel Jansen: De woonschool. 2012)
• Hein, als die over de rooie raakt, berg je. Daarom is het het beste om de zaak rustig onder ogen te zien. (Catalijn Claes: Neem mij zoals ik ben. 2012)
• Is hij nog meer over de rooie en maakt hij zijn eigen spullen kapot uit frustratie? (Lisette Jonkman. Verslingerd. 2014)
• ‘Ome Joop,’ zeg ik, ‘wilt u alstublieft weggaan, ze raakt zo alleen nog maar meer over de rooie.’ (Kim van Kooten: Lieveling. 2015)
• De drie strepen op de broek van de tegenstander zag hij aan voor jarretelles en joegen hem over de rooie. (Maarten Spanjer: Spanjer in stukken. 2016)
• Brandon is compleet over de rooie omdat jij rechtstreeks contact hebt proberen op te nemen met Thor. (Kluun: DJ. 2017)
• Op de dag dat de mededeling kwam dat ze verdwenen was, ging Chris Moorthaemer helemaal over de rooie. (Joop van Riessen: Staatsgeheim. 2017)