(2018) (pol., pej.) vorm van politiek gebaseerd op het principe ‘u vraagt, wij draaien’. Maar ook: voor wat, hoort wat. De politieker in kwestie kan door de burger gebeld worden met een bepaald verzoek: een loszittende stoeptegel laten herstellen, een terrasvergunning afleveren, de politieker lost het op. Volgens critici ruikt dergelijke politiek naar belangenverstrengeling, vriendjespolitiek, populisme en cliëntelisme: burgers hebben een klacht en in ruil voor hun stem wordt het probleem opgelost. De verhouding tussen kiezer en gekozene evolueert zo naar een verhouding tussen klant en koopman. De term werd bedacht door een journalist van AD/Haagsche Courant. Eind jaren zestig van de twintigste eeuw werd de term 'ombudsman' in het Nederlands geïntroduceerd. Het Zweedse 'ombud' betekent: gevolmachtigde, afgevaardigde, zaakwaarnemer. Ombudsman werd de benaming voor een (onafhankelijke) staatsambtenaar, die om de vier jaar werd benoemd door het parlement. Hij of zij moest onderzoeken of overheidspersonen geen machtsmisbruik pleegden. Een burger die vond dat hij door de overheid onrechtvaardig behandeld werd, kon bij de ombudsman klacht indienen.
• De Haagse verkiezingscampagne had geen dominant thema. Of ja, toch wel eentje: Richard de Mos. Feitelijk had de campagne van de grote uitdager vier jaar geduurd, vanaf de verkiezingen in 2014 toen hij met drie zetels als Groep De Mos/Ouderenpartij in de raad kwam. Ombudspolitiek, zo wordt zijn werkwijze genoemd. Dat is meestal niet bedoeld als compliment, maar het werkt wél: wie vandaag De Mos mailt met een probleem - van het oude mevrouwtje dat uitglijdt over de duivenpoep tot de horecaondernemer die maar geen terrasvergunning krijgt - kan morgen een van zijn 45 wijkvertegenwoordigers verwachten. (De Volkskrant, 30/05/2018)
• Een project dat verder gaat dan ombudspolitiek is de Buurt Bestuurt. (Elisa Hermanides, Ruben Koops: Ahmed Aboutaleb: Overal de eerste. 2019)
• De Mos zag het probleem niet. Hij noemde dit 'ombudspolitiek'. Door goed naar burgers en ondernemers te luisteren, zo is zijn opvatting, komt de stad verder. Integriteitsdeskundige Hans Groot ziet het probleem wel. "Ook al heeft De Mos zich niet persoonlijk verrijkt, als er wederkerigheid in het spel is, gaat het fout. Hij lijkt in de bres te springen voor burgers, maar afgaand op het persbericht van justitie zijn hier ondernemers kennelijk bevoordeeld in een volstrekt niet-transparant proces. Zij schonken namelijk óók geld aan zijn beweging. Om dat nu ombudspolitiek te noemen?" (Trouw, 02/10/2019)
• De sollicitatie van De Mos is opmerkelijk, omdat het voormalige PVV-Kamerlid verdachte is in een corruptiezaak. Als wethouder zouden zijn lijntjes met de ondernemers voor wie hij 'ombudspolitiek' bedreef, te kort zijn geweest. Justitie verdenkt hem van ambtelijke corruptie, schending van het ambtsgeheim en omkoping. (Trouw, 11/03/2020)
• Op deze site schreef de door mij zeer gewaardeerde Gerry van der List over de in zijn ogen irreële pretenties van ombudspolitiek. Dat vraagt om een reactie. Zeker in een week waarin we het 54-jarige bestaan van D66 ‘vieren’. Want juist de door hen bij grofvuil gezette kroonjuwelen, zoals het bindend referendum en de gekozen burgemeester, zijn ingrediënten voor een voor bewoners op maat gesneden democratie: een die aansluit bij hun manier van leven. (www.ewmagazine.nl/opinie, 17/10/2020)
• Lijsttrekker Richard de Mos van Code Oranje wil niet 'de Calimero' uithangen, maar de omstandigheden werken niet in zijn voordeel, zegt hij. 'Wij zijn heel erg van het politiek mét de mensen maken, de ombudspolitiek. Dan is het wel fijn als je ook fysiek contact kunt maken.' (De Volkskrant, 06/02/2021)
• Het klinkt sympathiek, die ombudspolitiek, maar volgens Hans Groot valt er wel een en ander op af te dingen. De Mos misbruikt die term, vindt de onderzoeker. De echte ombudsman is er voor iedereen en dient het algemeen belang. De Mos komt in specifieke gevallen in actie, voor bepaalde mensen. (Trouw, 31/01/2023)
• Met het hoger beroep tegen de vrijspraak van Richard de Mos staat de ‘ombudspolitiek’ van de oud-wethouder weer in de schijnwerpers. Belangen moeten worden behartigd, maar ook tegen elkaar afgewogen. (De Groene Amsterdammer, 10/05/2023)
