(1906) (Ned-Indië, sold.) de zon, i.h.b. de brandende tropenzon. Oorspr. een oude koloniale uitdrukking. Duitse soldaten spreken van Katharine of 'Tante Klara' wanneer ze het over de zon hebben. Vgl. ook het Franse argot le cagnard, le bourguignon, en Amerikaans-Engels slang the Haymaker. Zie ook: bruinbakker*; Evert*; de grote kaars*; Laura*.
• Zoo'n hapje, vinden onze ‘mennekes’, geeft je meer dan een ‘strotje’ thee, vooral na een marsch op Atjeh tegen de ‘sloebers’ in de brandende stralen van den ‘koperen ploert’. (F.P.H. Prick van Wely: Neerlands taal in 't verre Oosten. 1906)
• Soldaten zijn mennekes en de tropische zon draagt den naam van koperen ploert. (Jac. van Ginneken en H.J. Endepols: De regenboogkleuren van Nederlands taal. 1917)
• De zon heet „de koperen ploert", één der ploertigste uitdrukkingen die de Hollander in Indië heeft uitgevonden. (Nieuwe Tilburgsche Courant, 04/08/1920)
• Elf jaren lang in de tropen, elf tropenjaren onder de koperen ploert, zo als de planters zeiden. (Ed Coenraads: Fakkeldragers. 1923)
• De koperen ploert, zooals de Indisch-gasten uit wraak de zon noemen. (Pim Pernel: Zilte Verhalen. 1925)
• Hoe kon men in Europa toch spreken van „het lieve zonnetje", neen, de soldaten in Indië hadden wel gelijk, bij hen heet ze „de koperen ploert". (Louis Constant Westenenk: Waar mensch en tijger buren zijn. 1928)
• ... de „koperen ploert", zooals onze uitnemende vriend Jan Fusilier haar pleegt te noemen... (Maurits Wagenvoort: In het voetspoor der vaderen: indrukken van modern Hindoestan. 1929)
• Slove ze daarvoor elleke dag tien uren onder de koperen ploert? (M. Lulofs: Rubber. 1933)
• Onder de brand van de koperen ploert En de flarden van 't noorderlicht Is 't goed varen, goed eten, goed drinken. (Jan de Hartog: Hollands glorie. 1942)
• (J.J.M. van Dam: 'Jantje Kaas en zijn jongens,' Tijdschrift voor Indische Taal-, Land- en Volkenkunde, 1942-1948)
• ... wat ze verder nog hadden moeten ontberen hier onder de koperen ploert. (Johan Fabricius: Hopheisa, in regen en wind, 2de druk 1979, 1ste druk 1964)
• Onder de harde blauwe hemel liggen de toeristen te braden door de onbarmhartige koperen ploert. (Jan Cremer: Logboek, 1978)
• Als een oudgast begon ze over de hitte te klagen - iedere dag werd het zo'n zesendertig of zevenendertig graden en de zon noemde ze de koperen ploert, zoals planters deden. (F.B. Hotz: Duistere jaren, 1983)
• De koperen ploert die de rijstvelden deed dampen van de warmte. (Jan Cremer: De Hunnen. 1983)
• Stephanie, wat heeft de koperen ploert me gemarteld... (Johnny van Doorn: Gevecht tegen het zuur. 1984)
• Wanneer in Mokum de koperen ploert haar stralen neerplettert moet je ervan genieten. (Jos Brink: Stukje voor stukje, 1985)
• Daar is heftig gestreden, onder de koperen ploert. (Simon Carmiggelt: De vrolijke jaren. 1987)
• Welk uur van de dag je ook naar buiten stapt ... de Koperen Ploert is paraat! (J.A. Deelder: Modern Passé, 1988)
• De zon is nu machtig boven de bomen geklommen, wie ooit de woorden 'koperen ploert' bedacht heeft was een groot dichter. (Cees Nooteboom: De wereld een reiziger. 1990)
• Elke dag zon en ’s avonds kon je niet merken dat die koperen ploert uit was, want het bleef warm. (Renate Rubinstein: Mijn beter ik. 1991)
• De zon wil je zien, de koperen ploert. (J.M.H. Berckmans: Het zomert in barakstad. 1993)
• De zon zit dus ingewikkelder in elkaar dan je in eerste instantie zou denken. Voor veel mensen is de koperen ploert sowieso een gegeven, zoals frisse lucht en een regenbui dat zijn. (Elsevier, 25/07/1998)
• (Stella Bergsma & Sylvia Witteman: Van lichtekooi en zwiepkanarie. 2019)
• Zijn torso heeft een genadeloos pak rammel gehad van de koperen ploert. (De Volkskrant, 03/08/2024)
