Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2024)

Gepubliceerd op 15-07-2023

kits

betekenis & definitie

(1903) (Barg.) in orde, oké, voor elkaar. Soms ook: 'alles kits, kachel in bed, kindje in de kolenbak'. Een andere grappige variant is kitserdebitsie. Het Bargoense woord kits, dat ook `gezond' betekent, is afgeleid van het Jiddische 'alles gietes' (van Duits alles gute), een heilwens. Onder de Nijmeegse jeugd van de jaren dertig van de twintigste eeuw werd kits ook gebruikt als bijvoeglijk naamwoord: een kitse vent. 'Alles kits onder de rits' betekent ook dat de potentie wel goed zit. In Antwerpen (en andere regio's in Vlaanderen is 'alles kits achter de rits?' een (vaak dubbelzinnige) begroeting.

• Wel verplicht, buurlui; uwe óók nogal kits? (M.J. Brusse: Boefje, 1903)
• “Ouwe jonge”, - “dag Chris, hou je maar kits.” (M.J. Brusse: Het rosse leven en sterven van de Zandstraat. 1912)
• Alles is kits, kachel in bed,... bromde hij naar Anne-Bet, een felle Jordaansche dansmeid met een hartstochtelijk, grof mannengezicht, die juist voor hem uit schoof. (Israël Querido: De Jordaan: Amsterdamsch epos. Deel 2: Van Nes en Zeedijk. 1914)
• 't Is alles weer heelemaal kits met Jog en Julie, en Julie zei vandaag, dat ze naar een fijne kookcursus wil. (Cissy van Marxveldt: De H.B.S. tijd van Joop ter Heul. 1919)
• ls hij moest figeleeren of iets voor haar wippen,... hij deed het voor een schimmetje, al kon hij in de war-brengend ginnegappen en alleen maar sarrend antwoorden, als zij informeerde naar resultaat: Alles kits,... kachel in bed. (Israël Querido: De Jordaan: Amsterdamsch epos. Deel 3: Manus Peet. 1922)
• We zijn modern en passen,
Voor zwik of klaverjassen,
Een knus partijtje bridgen,
Dan is alles kits. (Louis Davids: Bridgeclub 'Kijk voor je'. 1927)
• `Tof!', riep Jan. `Je kan d'r op rekenen, hoor! Alles kits, kindje in de kolenbak!' (A.M. de Jong: Frank van Wezels roemruchte jaren, 1928)
• 'Alles kits?' riep de meneer, zelf niet begrijpend hoe-ie zo gauw die ouwe term weer vond. (Theo Thijssen: Egeltje. 1929)
• Kits = in orde, gezond; schertsende of gemeenzame uitdrukking. Hou gaait ’t mit die? O, lest keur, ales kits. (K. ter Laan: Nieuw Groninger Woordenboek 1924-1929)
• Met Willy is het weer in orde, behoeft geen babykleertjes te maken, heeft met een kennis een ritje op de duo van een motor gemaakt. Alles weer kits en kachel in bed. (Maurits Dekker: Amsterdam. 1931)
• Dag mevrouw Dokes, alles kits? Kindere in bed, kachel in de kolebak! (Piet Bakker: Cootje Pink. 1933)
• Ik zal het zaakie wel voor je in de gate houe en geef het seintje als alles kits is. (Willem van Iependaal: Polletje Piekhaar, 1935)
• Juist ja, alles kits, kachel in bed, kinderen in de kolenkit. (Piet Bakker: Kidnap. 1953)
• Dat het allemaal kits is nu; en dat we ons lesje geleerd hebben; dat je het toch niet iedereen naar de zin kan maken ….. (Miep Diekmann: Total Loss weetjewel, 1973)
• Het was net of hij zijn kleren en zijn schoenen één maat te klein had gekocht en zich daardoor nooit helemaal kits kon voelen. (Simon Carmiggelt in het Parool, 15/03/1974)
• Alles kits, kachel in bed, kinderen in het kolenhok. (Inez van Eijk: Ik zeg maar zo, ik zeg maar niks. 1978. Vierde druk. 1980)
• Ha, die Henk. Ha, die Maarten. Alles kits achter de rits?’ (Hans van der Kamp: Nette mensen in een nieuwe tijd. 1993)
• En om gewenste intimiteiten aan te duiden is er het nieuwe toverwoord Consenting Adults: als een volwassene kan instemmen met de flauwekul van de ander, dan is alles kits achter de rits. (Paul Verhuyck: Hout en koper. 1999)
• ‘Goed,’ zeg ik, ‘met mij is alles goed, merci. En hier? Alles kits achter de rits?’ (Dimitri Verhulst: De helaasheid der dingen. 2006)
• 'Ha, die Nokia,' zei ik zachtjes. 'Hoe gaat het in de Bloemengracht? Alles kits achter de rits?' (Charlotte Mutsaers: Koetsier Herfst. 2008)
• Mijn moeder schreef zoals ze sprak en vaak lagen Paul en ik in een deuk om haar geweldige uitdrukkingen. ‘hoe is het met jullie alles kits, kachel in bed kind in de kolenbak. Suus en Paul wanneer worden wij weer opa en oma.’ (Christel Jansen: De woonschool. 2012)
• Met zijn andere hand beukt hij me op de schouder. “Alles kits achter de rits?” (Mick Johan: Totemdier Arafat. 2017)
• Maar: alles kits achter de rits. (Peter Buwalda: Otmars zonen. 2019)