(1905) (oorspr. sold.?) blinde gehoorzaamheid; het willoos bevelen opvolgen; tucht waarbij onvoorwaardelijke geoorzaamheid wordt gevraagd, bijv. in het leger of het klooster. Het woord gaat terug op de statuten van de Jezuïetenorde en refereert aan de uitspraak van Ignatius van Loyola: ‘perinde ac si cadaver essent’ (“alsof ze een lijk waren”). De onvoorwaardelijke gehoorzaamheid wordt hier vergeleken met de wilsvrijheid van een lijk. Vgl. het Duitse Kadavergehorsam.
• De sprekers voor de verschillende afdeelingen lichtten nog nader de opmerkingen toe, waarbij de beer Schaper nogmaals waarschuwde tegen een „Pruisische cadaver-discipline.” (De courant, 25/04/1905)
• Dit is geen kadaverdiscipline van een domme massa,die het gezag niet controleert en gehoorzaamt uit vrees voor aardschë en bovenaardsche machten. Het is de zelf-beheersching terwille van het groote doel, dat wij niet anders dan door zelf-opgelegde discipline aan een democratisch gekozen en onder voortdurende controle staand gezag kunnen bereiken. (Het volk, 25/09/1906)
• Het waren de katholieken, die in de Eerste Kamer het meest principieel tegenover den minister stonden, omdat zij vreesden, dat diens plannen de kadaverdiscipline" bij den zonden ondermijnen. (Het volk, 02/06/1909)
• Léon Blum wijst in de socialistische „Populaire" opnieuw op de „kadaverdiscipline" van de communisten. De ondertekening van het Duits—Russisch verdrag en daarna de inval der Russen in Polen hebben de algemene verontwaardiging opgewekt. (Zaans volksblad : sociaal-democratisch dagblad, 28/09/1939)
• Maar de veerkracht, de verbetenheid, het niet te schokken vertrouwen in een hoogere gerechtigheid dan die van den knoet, in de menschelijke waardigheid boven de cadaverdiscipline van gedrilde slaven, worden achtergesteld bij de symbolen van de overwinning: de oude vlag die opnieuw werd geheschen, de bevrijding van ontrechten, de vonnissen en executies van schuldigen. (Walter Brandligt: De kromme voorzienigheid. Nagelaten werk. 1945)
• Hm, ja, dat zeggen ze allemaal. Iedereen verschuilt zich achter zijn meerdere en die meerdere is dan dood of gevlucht. Een eigen gevoel van verantwoordelijkheid houden jullie er niet op na. Kadaverdiscipline noemen ze dat. Nu, over gebrek aan kadavers als gevolg van die discipline hebben we niet te klagen. (Rein Blijstra: Zij van ons. 1965)
• Er is dan ook geen sprake van excessen zoals generaal Lamers — de commandant van het korps — beweert. Er heerst een verschrikkelijke mentaliteit, waarin de kadaver-discipline hoog op de ranglijst prijkt. (De waarheid, 14/02/1974)
• Van Dale geeft als omschrijving van die oude betekenis ‘verlammen’, ‘door de blik beheersen’ en ‘betoveren’. Het slachtoffer wordt een marionet: willoos, zielloos, levenloos, vandaar: kadaverdiscipline. De militaire parades van Hitler-Duitsland tonen ons de onafzienbare rijen, waarbij vergeleken marionetten uitgesproken bezield aandoen. (De Gids. Jaargang 146. 1983)
• In Trouw van 21 november wordt bericht over een besluit van de algemene ledenvergadering van het AOV in Eindhoven met betrekking tot het onderwerp loyaliteitsverklaring. Boven het artikel staat de kop 'Meer kadaverdiscipline. De kop dekt de lading van het artikel niet. In Van Dale, Groot Woordenboek der Nederlandse Taal, wordt over kadaverdiscipline het volgende vermeld: „volstrekt willoze gehoorzaamheid aan gegeven bevelen". Er wordt dus beweerd dat de leden van het AOV volstrekt willoze gehoorzaamheid aan gegeven bevelen aanvaarden. Door het hanteren van 'meer' wordt bovendien de indruk gewekt dat er reeds sprake is van kadaverdiscipline onder de leden van het AOV. (Trouw, 29/11/1994)
• Voormalig VVD-Kamerlid Wybren van Haga, die nu spreekt namens Forum voor Democratie, valt Hermans aan als ze zegt dat de VVD-top nooit druk uitoefent op de fractie om een bepaald standpunt uit te dragen. Terwijl Rutte in de ministerraadnotulen zegt dat hij het dissidente VVD-Kamerlid Helma Lodders op het matje had geroepen. Van Haga: 'U staat hier enorm te liegen, want bij de VVD heerst een enorme kadaverdiscipline. Ik ben daar zelf onderdeel van geweest.' (De Volkskrant, 30/04/2021)
• Gedisciplineerd en met respect met elkaar omgaan is essentieel voor elke organisatie, dus ook voor scholen. Maar de kadaverdiscipline van Michaela is niet meer van deze tijd en kopiëren werkt sowieso niet. (Knack, 19/03/2025)
