Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2024)

Gepubliceerd op 04-03-2024

het uur U

betekenis & definitie

(1936) (cliché) het uur van de waarheid. Oorspr. soldatentaal. Bekend geworden door het gelijknamige gedicht van Martinus Nijhoff uit 1936.

• Wij kregen de meest militaire opdrachten voor het uur U en als dat dan toch op die manier moest, zouden wij èn onverhoopt als krijgsgevangenen bij de Duitsers, èn evengoed wanneer wij de verbinding met onze geallieerden tot stand brachten, misschien niet meer kunnen volstaan met namen als Lange Gijs of Piet. (J.B. Charles: Volg het spoor terug. 1953)
• (Henk Salleveldt: Het woordenboek van Jan Soldaat in Indonesië. 1980)
• Er zijn partijen die maar wat roepen. Maar op 15 november is het uur U voor Het Parool aangebroken. (de Volkskrant, 20/09/2002)
• Hoe vaak heb ik nu al niet een verslag gelezen of de beelden gezien van lange rijen die voor de winkels stonden, wachtend op het uur U dat de winkeldeur openging en tuk op versie twee of drie van hun Apple-speeltje? (Gerrit Komrij: Twee punt nul. 2013)
• Wens me geluk, vrienden. Het uur U is aangebroken… (Ilja Gort: De geluksvogel. 2013)
• Nog niet eerder had hij zo zeker geweten dat hij niets meer met het dispuut te maken wilde hebben. Hora est. Het uur U was aangebroken. Hij zou zijn lidmaatschap opzeggen en wel onmiddellijk. (Viktor Frölke: Het dispuut. 2017)
• ‘U’ krijgt standaard een hoofdletter in de uitdrukking ‘het uur U’, waarmee ‘het uur van de waarheid’ is bedoeld. In legertermen is ‘het uur U’ het geheimgehouden tijdstip waarop tot de aanval wordt overgegaan. ‘U’ is hierbij een verkorting van ‘uur’. In feite is ‘het uur U’ dus het uur-uur. Je kunt het als een versterking zien, zoiets als ‘mooi-mooi’ wanneer iets heel mooi is, en ‘huis-huis’ voor een heel degelijk of bijzonder huis. (Wim Daniëls: De dikke Daniëls. Het verhaal van onze taal volgens Wim Daniëls. 2022)