Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2024)

Gepubliceerd op 11-08-2023

gruwelijk

betekenis & definitie

(2002) (hiphoppers) geweldig; leuk. Veel woorden die iets negatiefs uitdrukken worden in jongerentaal vaak in een positieve betekenis gebruikt. Zie ook: kankervet*.

• De meeste mensen zullen er inmiddels wel aan gewend zijn, dat wreed niet enkel de betekenis heeft van 'gruwelijk', maar ook vaak in positieve zin wordt gebruikt. Nu geldt voor gruwelijk iets soortgelijks. Straattaal kent dit woord in de betekenis van 'tof' of 'cool'. Een gruwelijke film is dus niet eng, maar juist de moeite waard. (Jan Berns m.m.v. Jolanda van den Braak: Taal in stad en land. Amsterdams. 2002)
• Deze rappers zijn taaluitvinders, met een razendsnel oor voor dubbelzinnigheid en vernieuwing. Ze flowen, rijmen en freestylen. Waar nodig bedienen ze zich van 'jive-talking' - de taal van de hosselaar, die alleen door zijn eigen incrowd begrepen wil worden. Hij gebruikt codewoorden voor prive-zaken, of zegt precies het tegenovergestelde van wat hij bedoelt. Leip in plaats van leuk en gruwelijk in plaats van geweldig. (NRC Handelsblad, 09/07/2004)
• gruwelijk [Nederlands] = cool, tof (Leonie Cornips: Het Surinaams-Nederlands in Nederland. 2005)
• Weergaloos mooie goal. Wally springt hem op z’n nek: ‘Gruwelijk.’ (Jan Eilander: Raffie. 2005)
• Daar komen steevast gruwelijke mensen te wonen. En dan niet gruwelijk als in straattaal: vet, cool, maar echt verschrikkelijk. (Naima El Bezaz: Vinexvrouwen. 2010)
• Een paar weken geleden hoorde ik mezelf tegenover een groep studenten iets zeggen, waarna ik wist: nu ben ik officieel een ouwe lul. Tijdens een college voor letterenstudenten maakte ik een opmerking over het taalgebruik van jongeren. Die ochtend had ik in de Volkskrant een stukje geschreven over Remco Camperts humoristische adaptatie van de jeugdige uitdrukkingen 'gruwelijk' en 'fokking chill'. (Ronald Giphart in De Volkskrant, 13/12/2011)
• Veel bijvoeglijke naamwoorden die eigenlijk iets negatiefs benoemen, worden door rappers in een positieve betekenis gebruikt, al is het maar om over zichzelf op te scheppen. Dik, gruwelijk, lauw en ziek betekenen dan ‘geweldig’. Kapot wordt vooral als bijwoord gebruikt in de betekenis ‘erg, zeer’ of ‘in hoge mate’. (Vivien Waszink: Woord! De taal van nederhop. 2013)
• Supervette muziek. Coole gasten, en die jongens daar dan, man. Echt gruwelijk.' 'Gruwelijk?' Er was duidelijk sprake van een generatiekloof. 'Bedoel je dat negatief?' (Naima el Bezaz: In dienst bij de duivel. 2013)
• (Vivien Waszink & Laura van Eerten: Kids, koffietjes & comfortzone. Waarom taal soms irritant is. 2018)
• „Ik vind het echt gruwelijk voor hem”, zegt de Amsterdammer in straattaal over het fantastische basisdebuut van Noa Lang. (De Telegraaf, 02/12/2019)
• (Stella Bergsma & Sylvia Witteman: Van lichtekooi en zwiepkanarie. 2019) p 82
• Het opvallende is dat veel Nederlandse woorden in dit jongerenjargon een betekenis krijgen die tegengesteld is aan de oorspronkelijke betekenis, denk aan vet, lijp of gruwelijk, die alle drie ook staan voor ‘heel goed/prima’. Gruwelijk komt trouwens ook voor in de varianten gruwi en gru, die meteen weer de populariteit van woorden eindigend op een open lettergreep illustreren. (René Appel: Taalstukken. 2021)