Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2024)

Gepubliceerd op 28-06-2020

ezel

betekenis & definitie

1) (1906) (Barg.) (verkleinvorm) lessenaar; winkellade. In de uitdrukking 'ezeltjes piepen': laden lichten.
(Köster Henke: De boeventaal. 1906)
• Maar omdat hij o m. reeds zoo menig ezeltje gepiept (lade gelicht) had, was hij beknijsd (bekend) bij de prinsemarij (politie); die had dadelijk eens (vermoeden) op hem, en hij was al spoedig door een Rus geplakt (door een rechercheur gearresteerd). Die bracht hem natuurlijk dadelijk voor den Bovenmeester (commissaris van politie), en die liet hem, na verhoor, al spoedig per chocoladewagen (dievenwagen) naar de lik (gevangenis) brengen. (C.M. Dekker: Schetsen uit de strafgevangenis. 1910)
• Met onbeschaamde openhartigheid vertelde hij Manus van zijn ezeltjes-piepen, van zijn baaien en zijn kleine diefstalletjes; van zijn looze streken en zijn sluwe oplichterijtjes. (Israël Querido: De Jordaan: Amsterdamsch epos. Deel 3: Manus Peet.1922)
• Soms kon Frans, geheel verdiept, dagen en weken lang een plannetje uitspinnen, om ergens een ‘goeden’ ezel te piepen. (Israël Querido: De Jordaan: Amsterdamsch epos. Deel 4: Mooie Karel. 1925)

2) (1906) (Barg.) foulard, das. 'Een zijden ezeltje': een zijden das.

• (Köster Henke: De boeventaal. 1906)
• (J.G.M. Moormann: De geheimtalen: Bronnenboek. 1934)
• (Henry Roskam: Boeven-jargon. 1948)
• (Fokko Bos: De vreemde woorden. 1955)
• (Enno Endt: Een taal van horen zeggen: Bargoens en andere ongeschreven sterke taal. 1969)

3) (1990+) (drugs) (meestal verkleinvorm) verslaafde die koerier speelt of drugs smokkelt (verborgen in kleren, lichaam of bagage). Ook wel: pakezel.

• Ze hadden soms wel tienduizend gulden omzet per dag. Dat laten ze zich niet zomaar ontnemen. Nu gaan ze gewoon ergens anders staan en laten ze de drugs door een 'ezeltje' - een verslaafde die werkt in ruil voor drugs - naar Perron Nul brengen. (het Parool, 12/11/1994)
• "Zijn dit bazen of ezels?" Gekleed als toerist volgt adjudant Dennis op Schiphol drie mensen die zich in zijn ogen schimmig gedragen. Wanneer ze een simkaart kopen, sluipt hij ongemerkt dichterbij. Wat gebeurt er precies? Dennis is van het vorig jaar opgerichte eerstelijns-drugsbestrijdingsteam dat de Douane onder andere helpt om drugskoeriers, in jargon ezels, en hun bazen op te sporen en aan te houden. De nieuweling krijgt de smaak steeds beter te pakken. (www.marechausseecontact.nl, 01/05/2017)
• In de Angelsaksische pers worden coke-koeriers ook wel 'drug mules' genoemd. Ofwel: drugs-ezels. Zouden we dat vertalen naar het Nederlands, dan komt er automatisch de connotatie bij van domheid. Van hoe dom kun je zijn? Zo dom als een ezel. (https://panorama.nl, 11/11/2018)
• Het is de eerste keer in de geschiedenis dat de gendarmerie een ezel als 'informant' gebruikt om drugsdealers te arresteren. (https://nieuws.marokko.nl, 13/05/2019)

4) (1914) (sold.) infanterist. Vanwege de hakijzer-indrukken die gelijkenis vertonen met ezelshoefijzers.

• (Jac. van Ginneken, Handboek der Nederlandsche taal. Deel II. De sociologische structuur onzer taal II, 1914)

5) (2011) (wielr.) slechte klimmer (in de bergen).

• Er zijn nog berggeiten in de Pyreneeën, dat weet ik nu wel zeker. Er fietste er immers één in mijn wiel vandaag. Een beest van een wielertoerist, reporter van 'De Morgen', enkele maanden geleden nog een 'ezel', zoals dat in het wielerjargon heet. (De Morgen, 16/07/2011)