Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2024)

Gepubliceerd op 11-09-2021

de lamp hangt scheef (voorover)

betekenis & definitie

(1903) (inf.) al het geld is op; we zitten op zwart zaad. Soms met de toevoeging 'de mop is lam' (de pit is op). De uitdrukking wordt vnl. gebruikt te Rotterdam en 's Hertogenbosch.

• Nou, hè? as dan de lamp voorover hong zooals tegeswoordig met die slapte van werrek... want vader ze baas zei nou Vrijdagsaves al tegen de manne: ‘gane jullie maar vliege vange’... Daar kè je óók geen karrebenaadjes van braje... wat jou? (M.J. Brusse: Boefje. 1903)
• 't Is vrijdag, de lamp hangt scheef! (Gerard van Hulzen: De ontredderden. Eerste bundel. 1907)
• Mot er soms suiker in? Kan niet, de suikerpot is leeg en de lamp hangt voorover. (Catalijn Claes: Zilveren zielen. 1978)
• (K. ter Laan: Nederlandse spreekwoorden/spreuken en zegswijzen. 1979)
• (Jan Pannekeet: Westfries woordenboek. 1984)
• De lamp héngt skeejf. De lamp hangt scheef. Gezegd wanneer men geen geld meer heeft. De verklaring moet waarschijnlijk gezocht worden in het feit dat men de lamp scheef moest houden om de laatste olie naar de pit te kunnen leiden. (Cor & Jos Swanenberg: Bij wijze van spreuken. Brabantse spreuken vergaard en verklaard. 2008)
• En wat de zaak betreft, geen schulden maar ook geen krediet, kortom, het is gebeurd en de lamp hangt voorover. (Catalijn Claes: De weg die wij gaan. 2015)
• “Op donderdag hangt de lamp voorover,” zei mijn moeder altijd. Het was een gezegde uit het begin van deze eeuw, toen de verlichting nog bestond uit een aan het plafond hangende olielamp. Om het laatste beetje olie te kunnen verbranden werd de lamp een beetje scheef voorover gehangen, zodat de olie naar de pit kon stromen.’ (Maxime Smit: De Javastraat. Biografie van een volksstraat. 2017)