Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2025)

Gepubliceerd op 31-05-2023

buutredner, buutreedner

betekenis & definitie

(1954) (< Dui. Büttenredner) grappenmaker op een podium tijdens het carnaval; spreker die in de traditionele carnavalston (een bier- of wijnvat als spreekgestoelte) optreedt. Meestal krijgen de autoriteiten er tijdens zijn speech (in het lokale dialect) stevig van langs. Ook wel 'tonprater' genoemd, of in Zeeland 'ouwoer'. De traditie stamt uit het Rijnlands carnaval in Duitsland. Zo'n georganiseerd evenement tijdens de carnavalsperiode wordt in Nederland een 'buutavond' of 'pronkzitting' genoemd. Buut betekent hier gewoon bijdrage.

• De organisatie van deze wedstrijd werd voor dit eerste iaar door het provinciaal comité aan Maastricht opgedragen; hier zal de Carnavalsvereniging „De Tempeleers" als gastvrouwe optreden, voor de Limburgse Buutredner, dit zijn de conferenciers op de carnavalszittingen, waar ze hun grappen en slagvaardige verhaaltjes debiteren in een ton of „buut!" (Het Parool, 18/02/1954)
• Aan deze avond zullen medewerken: Lambert Erven uit Vaals, het trio Paul. Hubbert en Piet uit Vaals, het duo Th. Menten en P. Bex uit Maastricht, de Hap-Hap-Cowboys uit Schimmert, de Hofkapel uit Schimmert en de plaatselijke buutredner Harry Moonen. (De nieuwe Limburger, 07/01/1958)
• De rol van de buutredner is nog altijd dezelfde. Hij moet schimpen op de overheid, want de politieke mop behoort tot het essentiële van de „buut" al is het niet meer zo erg als in de vrome middeleeuwen toen men zo hevig meeleefde in de gemeenschap dat keizers en hertogen, paus, bisschoppen en abten er allemaal ongenadig van langs kregen in de carnavalsdagen. Zij bevolkten ook altijd de „blauwe schuyt" en waren getooid met kronen, mijters en tiaar om geen twijfel over te laten wie zij eigenlijk voorstelden. (Dagblad voor Noord-Limburg, 23/01/1960)
• Op last van de burgemeester van Beek zijn de Buutredner-kampioenschappen, die woensdag en donderdag onder auspiciën van de Culturele Raad Limburg in Beek zonden worden gehouden, afgelast. (De Volkskrant, 16/01/1962)
• Na het turbulente carnavalsgebeuren heeft de Limburger zijn masker weer voor een jaar in de grote verkleeddoos opgeborgen en is er een tijd van vasten en bezinning aangebroken. Men wordt geacht weex tot de dingen van de dag terug te keren. Wanneer de grote geluidswagen de stille straat indraait en een schorre stem de mensen wakker schrikt, zal er nog even een vage hoop opleven dat het een verlate „buutredner" is, die hen terug zal voeren naar de tijd dat „edrein" gek mocht zijn. (Het Parool, 20/02/1970)
• Sfeer en gezelligheid zijn meestal erg nadrukkelijk present rond de zuidelijke voetbalvelden, met name in ere- en eerste divisie. Stunts (een scheidsrechter, die per helicopter wordt aangevoerd), een „buutredner", die in de pauze 'n smakelijke conference houdt, blaakapellen rond de lijnen, noem maar op. (Leeuwarder courant, 20/12/1978)
• De Bond van Mensen Zonder Werk aldaar, had het karavaanprogramma aangevuld met poppenkast en Buutredner. Een buutredner is leuk, zo blijkt uit de lachsalvo's van Limburgse luisteraars. (De waarheid, 02/06/1984)
• We zitten een of twee avonden in een boerenkiel met een rode zakdoek om de nek (mijn verkleedkunst heeft haar grenzen) in een café, waar een `buutredner' optreedt en waar veel gepraat en gelachen wordt. (Opzij, september 1994)
• De stand-up comedian vind ik een typisch publicitair verschijnsel. Over tien jaar heet het weer buutreed'ner. (Vrij Nederland, 18/03/1995)
• Ik ben op mijn zevende op een bühne begonnen. Mijn vader was een 'buutredner', een soort standupcomedian die in een vat of een ton staat. (De Volkskrant, 11/06/2010)
• De zitting wordt om 19.30 uur geopend door de Eupense dansgroep Diddeldoepcher. Ook buutredner Joop Bouten, schlagerzanger Erwin, dansgarde Lomm uit Venlo en Spik & Span uit Echt en Beppie Kraft treden op. (Het Laatste Nieuws, 18/01/2014)
• De buitengewone editie van Buitenbeenpop ging ook in 't Broek niet ongemerkt voorbij. “De digitale festivaldag in 't Broek, een woonproject van 17 zorgstudio's in hartje Meeuwen, werd door onze bewoners erg gesmaakt”, vertelt het enthousiaste zorgteam. “Zo kwam zanger en buutredner Roger Schepers eerder die week langs om de bewoners een hart onder de riem te steken. (Het Belang van Limburg, 08/09/2020)

< >