Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2025)

Gepubliceerd op 18-04-2025

bomba

betekenis & definitie

1) (1998) typisch Puerto Ricaans muziek- en dansgenre ontstaan op de koloniale plantages waar West-Afrikaanse slaven en hun nakomelingen werkten. De dans wordt gekenmerkt door (meestal geïmproviseerde) sequenties van ingewikkeld voetenwerk en speelse bewegingen. Zie ook betekenis 4.

• De hand van Marsalis is soms duidelijk aanwezig, zoals in het prettige titelnummer en in 'Lamento borincano'. Traditionele elementen zoals de bomba en de plena blijven de sfeer soms domineren, maar even vaak verschuiven ze naar de achtergrond, waar ze eerder voelbaar dan hoorbaar zijn. (De Morgen, 26/06/1998)
• Halverwege de jaren tachtig was het de rapper Vico C. uit Puerto Rico die daar als een van de eersten experimenteerde met Spaanstalige hiphop. Hij gebruikte de Puertoricaanse volksmuziek plena (simpel en veel herhaling) en bomba (dans, zonder specifieke kenmerken, dus alles mag), gemengd met Jamaicaanse reggae. (De Morgen, 04/08/2005)
• Er was eens een muziekvorm, de reggaeton, een lekker vettig mengelmoesje van Spaanse hiphop met dancehall, de snelle elektrische reggae uit Jamaica, en met Latijns-Amerikaanse popmuziek als bomba, plena, salsa, merengue, cumbia en bachata. (De Standaard, 07/08/2010)
• Een album waarvan elk nummer volgens hemzelf 'Bomba' is, zoals hij het stelde op X. (Bomba is, voor alle duidelijkheid, een parapluterm voor een variatie aan Puerto Ricaanse muziek- en dansstijlen.) (De Morgen, 11/01/2025)
• De vorige plaat van de Puerto Ricaan stond vol monotone hiphopbeats, maar voor zijn zesde plaat (vrij vertaald: “Ik had meer foto’s moeten nemen”) grijpt hij terug naar de ritmes uit zijn thuisland. Livemuzikanten spelen traditionele plena, bomba en salsa, maar op El clúb, Café con ron of Perfumito nuevo worden daartussen ook loeiharde rapbassen of technosynths gelazerd. (Het Nieuwsblad, 16/01/2025)

2) (1998) (< Sp.) Spaanse rijstsoort, met een stevige textuur. Vooral gebruikt bij paella.

• Wereldwijd zijn er meer dan 14.000 variëteiten. De kortste rijstsoort is de rondkorrelige Spaanse bomba waarmee de beroemde paella wordt gemaakt, de langste is basmati, afkomstig uit de noordelijke gebieden van India en Pakistan. (Het Belang van Limburg, 14/03/1998)
• In Valencia, het hart van de Spaanse rijstcultuur, worden hoofdzakelijk vier rijstsoorten geteeld: senia, bahia, albufera en bomba. Die laatste is de beste: een oude Spaanse soort die bijna was uitgestorven, maar na de dood van dictator Franco heropleefde. In de tijd van Franco was alles gericht op productiviteit, terwijl bomba een laag rendement heeft en duurder is. Bomba is ideaal voor paella omdat de korrels hun vorm behouden, niet te snel gaar worden, en driemaal hun eigen volume aan vocht opnemen. (De Standaard, 27/03/2021)
• Het woord dat elke toerist kent, is gevallen: paella (uitgesproken als pa-e-ja). Dit gerecht uit de 19de eeuw is het symbool geworden van de rijstcultuur van Valencia. In Albufera worden hoofdzakelijk vier rijstsoorten geteeld die er geschikt voor zijn: bomba, senia, bahía en albufera (een recent ontwikkelde variant die de naam van het natuurreservaat kreeg). De beste is bomba, ideaal voor paella, omdat de korrels hun vorm houden, niet te snel gaar worden, en driemaal hun eigen volume aan vocht opnemen. (De Standaard, 25/07/2023)
• Voor paella kies je voor rijst met een iets rondere korrel zoals bomba of redondo . Die korrels nemen tijdens het garen vocht op, maar verliezen hun structuur niet. Het resultaat: knapperige, smaakvolle rijst en geen papperige massa. (Libelle, 22/06/2024)

3) (< Sp.) (inf.) seksbom. Syn.: bimbo*; playmate*; sekspoes*; spetter*; stoeipoes*; stoot*.

• Op vakantie in Mexico toont zij dat ze in topvorm is. Met mooie vrouwelijke vormen. Deze Hollywoodster is als vijftiger nog altijd een ‘bomba’ en zeker geen bomma. (TV-Familie, 06/01/2021)

4) (18e eeuw) (Curacao, hist.) zwarte meesterknecht die toezicht moest houden op plantages waar zwarte slaven werkten. In Suriname werd de term bastiaan gebruikt.

• Zo dra die Negers in Guinee als Slaaven gevoerd zyn, laat men hen den gantschen dag in de vrye Lucht op het Plein van 't Hoofdkasteel; alwaar zy gewasschen worden, zich met Oly besmeeren, eeten en zich vertreeden kunnen naar hun welgevallen tot na Zonnen ondergang; wanneer zy allen in een ry geschaard en door de Bomba's gesteld, in een Casie gebragt en aldaar bewaard worden tot dat de Zon weder opkomt, wordende dan als vooren los gelaaten, tot dat zy eindelyk by den Directeur Generaal en Raad-Fiscaal (aan wien alleen de Slaavenhandel aan D'Elmina is toegestaan) worden gebragt, alwaar zy dan naakt, zo wel Mannen als Vrouwen, door de Capiteinen of Slaavenhaalders naaukeurig bezien, en de Piece d'India of leverbaaren van de Bonkjes (in onze Colonien Makkaroens genaamd) of onleverbaaren gescheiden worden, onder welke laatstgenoemden men telt die boven de vyf en dertig Jaaren oud, verminkt, of aan eenige Ziektes onderhevig zyn, ook die gryze Hairen hebben, of eenige Tanden missen. (Jan Jacob Hartsinck: Beschryving van Guiana, of de wilde kust in Zuid-America. 1770)
• Deze plantage, eigendom van de Compagnie, was tevens buitenplaats van den directeur. Waarschijnlijk liet Faesch er voor eigen rekening op werken, anders is het niet te verklaren, dat hij zooveel slaven in eigendom bezitten kon, Hoe het dan ook zij, toen den anderen morgen een der bomba's (voorman), Cadjo zijn negers tot het werk kwam oproepen, werd hij met een geweerschot ontvangen. Toen nu de slavenmeiden en andere bomba's op het alarm, dat Cadjo maakte, kwamen toeloopen, zagen zij een menigte vreemde negers, gewapend met geweren, houwers, kapmessen en bijlen komen aanzetten. (C.P. Amelunxen: De geschiedenis van Curaçao. 1929)
• Sjon Simon de Leon heeft een scheepswerf aan de Annabaai, daar waar de berg Sablica de grens vormt met het Schottegat, en een plantage voorbij het Zuikertuintje die, omdat het landhuis rood geverfd is en rode pannen heeft, in de volksmond ‘Cas Cora’ wordt genoemd, het ‘Rode Huis,’ Op zijn scheepswerf, waar barkjes en kleine kotters worden gebouwd en gerepareerd werken veertig tot vijftig slaven onder toezicht van een paar bomba's die op hun beurt een oud-koloniaal moeten gehoorzamen. (C.C. Goslinga: De bullepees. Verhalen uit de Curaçaose slaventijd (onder ps. Marek Decorte). 1971)
• Heer Hoogenheim de goeverneur - hoe kwam Esthello aan die fantasie?! - zou zijn pogingen gaan ondernemen om de opstand onder Heer Coffy (en ook Accaraay) neder te slaan. Met behulp van blanken, andere zwarten en indiaanse bokken, slaven. De opstand der bomba's, die voormannen. (Wat die ouwe vertelbok allemaal niet voorzag!). (Edgar Cairo: Dat vuur der grote drama's. 1982)
• Eens kwamen de vier eigenaren van Koraal Spechtbijeen, en riepen de bomba's van de slaven. Dezen moesten werkliedjes zingen in het gené, en de heren schreven ze op. Ze stuurden ze naar Holland ter onderzoek en kregen als antwoord terug, dat het vooral teksten waren ontleend aan dierengeluiden. (Wim Rutgers: Schrijven is zilver, spreken is goud. 1994)
• Tot Pierre onder die boom zijn ballade reciteerde, over de trots van Buchi Fil, 'een plantageslaaf, sterk als een stier'. Zijn bomba, de slavenopzichter, verkocht zijn vrouw om Fil te breken, maar Fil liet zich niet kleineren: 'Als de bomba mij wil slaan, dan heeft hij het mis'. Die zin, die opende voor mij een nieuw venster. (Trouw, 02/01/2023)
• Balai gaat verder in op de rol van ‘bomba’s’, meestal vrije Afrikanen die in dienst waren als opzichter en tolk, op veel schepen een of twee. (De Volkskrant, 20/11/2024)

5) (1998) (< Ital.) (voetb.) schutter. Syn.: bombardier*.

• Angel Fernandez Noriega, clubvoorzitter van Malaga, bevestigde dat men de transferpogingen stopzet. ,,We zoeken inderdaad een guard die meteen ook een bomba is, een driepuntspecialist. (Het Nieuwsblad, 04/11/1998)
• De beste tweepuntschutters zijn Reyes (63,4 procent) en Vandiver (62,5 procent). Bomba's van dienst zijn Robles (11 op 27, 40,7 procent) en Thompson (15 op 44 of 34,1 procent). (Het Nieuwsblad, 03/03/1999)
• Carlo Ancelotti spreekt hem bij Real consequent aan als 'Bomba'. Italiaans voor schutter. (Het Laatste Nieuws, 15/03/2022)

< >