Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2024)

Gepubliceerd op 01-08-2021

bloed aan de paal

betekenis & definitie

1) (1955) (inf.) in de voetbalverslaggeving: typering van een ruwe wedstrijd, waarbij agressie niet uit de weg wordt gegaan. Er wordt met uiterste inzet gespeeld, met de beuk erin*. De uitdrukking lijkt wat op de oudere zegswijze ‘bloed willen zien’ (een ernstige bestraffing of een drastische maatregel eisen) (Koenen Woordenboek). Ze werd voor het eerst opgenomen in het Voetbalwoordenboek van Rob Siekmann uit 1978. Volgens Salleveldt 1980 zou het ook een aanmoedigingskreet (geweest) zijn voor het eigen elftal. De zegswijze werd pas echt populair in 1978, toen ze algemeen bekend werd gemaakt door Bram Vermeulen en Freek de Jonge (toen nog Neerlands Hoop) tijdens de discussie over het al dan niet deelnemen van Nederlands aan het wereldkampioenschap voetbal in Argentinië. Een plaat van het duo kreeg deze titel mee. Tegenwoordig wordt de uitdrukking ook buiten voetbalkringen gebruikt. Van Dale (1992) omschrijft haar als volgt: `op agressie belust zijn'. Men kan haar echter ook toepassen op alles wat met een uiterste inzet gepaard gaat.

• Het is ons soort vergadering niet, want in ons leeft een slechte hang naar bijeenkomsten die in het voetbaljargon heten: bloed aan de paal. (de Telegraaf, 12/11/1955)
• Bewust is Leeuwarden een der verenigingen, die bloed aan de paal veroorzaakt. (Leeuwarder Courant, 27/09/1961, over onsportieve verliezers)
• Bij de moderne drummers komt het wel heel fijn uit het polsje, maar het is geen bloed aan de paal, begrijp je? (Leeuwarder Courant, 23/03/1968)
• Bloed aan de paal. Ouderwetse standaarduitdrukking voor 'de beuk d'rin'. Agressie is zo oud als Methusalem, ook op het voetbalveld. (Rob Siekmann: Voetbalwoordenboek. 1978)
• … het enige wat ze willen zien is bloed aan de paal, zij het liever dat van een ander dan van henzelf. (Ben Borgart: Een lange weg naar Tipperary. 1979)
• (Henk Salleveldt: Het woordenboek van Jan Soldaat in Indonesië. 1980)
• Die kampbewaarders wilden bloed aan de paal. Ze hielden je de hele nacht uit de slaap, door salvo’s door de barakken heen te vuren, in het wilde weg, dwars door de britsen, zodat iedereen de halve nacht op de vloer lag. (Jan Cremer: De Hunnen. 1983)
• 't Werd geen bloed aan de paal met die twee: Louis van Dyck en Pim Jacobs. Ze hebben het pianistisch gesproken netjes en smaakvol gehouden, maar wel swingend. (Cosmopolitan, december 1984)
• Een enkele columnist schilderde het voetbal zelfs af als een saai spel met te weinig bloed aan de paal om het interessant voor de kijker te maken. (NRC Handelsblad, 14/09/1991)
• Veel bloed aan de paal in luxe versie van de no-budget hit 'El Mariachi', met opnieuw Robert Rodriguez aan de knoppen. (Delta, 11/01/1996)
• Toen er twintig jaar geleden - de 'politieke' jaren zeventig waren nog in volle gang - de wereldkampioenschappen voetbal in Argentinië in aantocht waren, was het in menig huiskamer onrustig. Dat de dictatuur van generaal Videla één van de grofste ter wereld was, werd door menigeen erkend. De boycotactie 'Bloed aan de paal' van het duo Bram Vermeulen & Freek de Jonge was dan ook niet aan dovemansoren gericht. (NRC Handelsblad, 31/03/1998)
• De voorspelling was dat Berlijn op een disaster zou uitdraaien, en dat ook de begroting bloed aan de paal zou worden. (HP/ De Tijd, 04/06/1999)
• Als wordt toegelaten dat het de burgerij wordt belet naar een film te gaan, is het dan geen rotzooi? Je durft het bijna niet meer te vragen, en ik ben niet iemand uit de school van bloed aan de paal, maar wordt het dan geen tijd om eens iemand te ontslaan? (NRC Handelsblad, 06/12/2000)
• Ik heb het tot op de bodem laten uitzoeken, en toen ik vertelde dat ik bloed aan de paal eiste, zei Geertsema dat hij er zorg voor zou dragen dat de overste één en ander recht zou zetten. (Frans van Es: Who the fuck is Frans van Es? Een greep uit het leven van een marineduiker. 2002)
• Voor een vriendschappelijke pot maakt het niet uit, maar kwalificatieduels tegen Oostenrijk zaterdag en Tsjechië woensdag zijn van een andere orde. Dan moet er bloed aan de paal. (Elsevier, 06/09/2003)
• Zijn werk is hart op de tong, bloed aan de paal, en ya gotta let your nuts hang … (Nanne Tepper: De kunst is mijn slagveld. Brieven 1993-2001. 2016)
• Een paar moeders keren me de rug toe. ‘Want dan zijn ze er, hè, de journalisten, als er bloed aan de paal kleeft.’ (Matthias M.R. Declercq: De ontdekking van Urk. 2020)

2) (1978) (sch.) zij heeft haar menstruatie.

• Waar ik wel benieuwd naar ben is die mevrouw die sex onhygiënisch vindt. Geldt dat altijd of vooral tijdens de menstruatie vanwege bloed aan de paal? (Gerrit Komrij: Heremijntijd. Exercities en ketelmuziek. 1978)
• …. wat heb jij een mooie beha, waar heb je die gekocht, er zitten bloemetjes op, dat meen je niet, ik heb feest, bloed aan de paal vannacht, wie heeft er nog een feestneus voor me, ik ben ze vergeten te kopen… (Kees ’t Hart: De revue. 2000)