Een woordenboek van de filosofie

Begrippen, stromingen, denkers (2017)

Gepubliceerd op 20-04-2017

Zelf-gericht

betekenis & definitie

Wordt gezegd van verlangens of handelingen die op onszelf zijn gericht. Als ze op anderen zijn gericht worden ze ‘ander-gericht’ genoemd. Zelf-gerichte doelstellingen hoeven niet zelfzuchtig te zijn (onze eigen morele gezindheid verbeteren is dat bijvoorbeeld niet), en evenmin hoeven ander-gerichte doelstellingen altruïstisch te zijn (sadisme is dat bijvoorbeeld niet). Ook kunnen handelingen, ongeacht de doelstelling ervan, worden verdeeld in zelf-treffende, d.w.z. alleen de handelende persoon treffende, en ander-treffende: ook anderen treffende; zowel individuele handelingen als soorten handelingen kunnen op deze wijze worden onderverdeeld.

C. D. Broad, ‘Egoism as a theory of human motives’, Hibbert Journal, vol. 48, 1949-50, herdrukt in zijn Ethics and the History of Philosophy, 1952, en in
D. Cheney (red.), Broad’s Critical Essays in MoralPhilosophy, 1971; vgl. in dit laatste boek ook hoofdstuk 12.
J.S. Mill, On Liberty, 1859. (Bepleit het onderscheid zelf-treffend/ander- treffend als basis voor staatsbemoeienis met het individu, maar noemt het ‘zelf-gericht/ander-gericht’.)