Door T.S. Kuhn in de wetenschapsfilosofie ingevoerde term ter aanduiding van een manier van kijken naar de werkelijkheid. Een paradigma is een stel veronderstellingen die bepalend zijn voor de zienswijze van de onderzoekers in een bepaalde periode, en voor hun benadering van wetenschappelijke problemen; ook wel een algemeen aanvaarde theorie, bijvoorbeeld de Ptolemaeïsche of Copernicaanse astronomie.
In Kuhns latere werk wordt echter de term disciplinaire matrix gebruikt voor ongeveer de bovenstaande betekenissen, en paradigma’s worden nu standaardvormen van oplossingen van problemen (het zijn nu bijvoorbeeld vergelijkingen, formules). Deze oplossingen worden dan gebruikt om nieuwe problemen te lijf te gaan, en bepalen zo welke vormen de nieuwe oplossingen aannemen.
T.S. Kuhn, The Structure of Scientific Revolutions, 1962, 2de editie (met uitgebreid Postscript), 1970 {De structuur van wetenschappelijke revoluties, 1972, naar de 2de Amerikaanse editie).
M. Masterman, ‘The nature of a paradigm’, in I. Lakatos en A. Musgrave (red.), Criticism and the Growth of Knowledge, 1970. (Onderscheidt 21 betekenissen van 'paradigm’ bij Kuhn, te reduceren tot drie groepen. Vgl. Kuhns antwoord, ibidem, en zijn Postscript, z.b.)
