Een woordenboek van de filosofie

Begrippen, stromingen, denkers (2017)

Gepubliceerd op 19-04-2017

Formele spreekwijze

betekenis & definitie

Van zinnen over woorden, zoals ‘“rood” is een kwali- teitsterm’ of ‘“rood” is een adjectief, zeggen we dat ze in de formele spreekwijze zijn gesteld. ‘Rood is een kwaliteit’ is gesteld in de materiële spreekwijze. Sommige filosofen hebben gemeend dat ‘metafysische’ begrippen als substantie, kwaliteit e.d. weggewerkt konden en moesten worden door zinnen waarin ze voorkomen te vertalen in zinnen over taal, d.w.z. te vertalen uit de materiële in de formele spreekwijze; zie bovenstaand voorbeeld. Een dergelijke vertaling heeft men wel semantische opstijging genoemd.

R. Carnap, The Unity of Science, 1934, pp. 37-42. (Oorspronkelijk ‘Die physikalische Sprache als Universalsprache der Wissenschaft’, Erkenntnis, 1932. De Engelse vertaling is herdrukt in W.P. Alston en S. Nakhnikian (red.), Readings in Twentieth Century Philosophy, 1963.)
W.V. Quine, Word and Object, 1960, § 56. (Semantische opstijging.)