Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 04-07-2022

Humorale pathologie

betekenis & definitie

is een ziekteleer, volgens welke ziekelijke afwijkingen het gevolg zijn van een verstoring van de samenstelling of het evenwicht der humores of lichaamssappen. De Hippokratische geneeskunde onderscheidde nl. vier zulke sappen: bloed, zwarte gal, gele gal en slijm.

De humoraal-pathologische denkbeelden hebben, wel is waar gewijzigd m overeenstemming met de vorderingen der wetenschap, eeuwenlang de geneeskunde beheerst. Met de ontwikkeling van de kennis over de fijnere bouw van het menselijk organisme ging men grote betekenis hechten aan de vaste bestanddelen, de gevormde elementen in het lichaam. In het begin der 19de eeuw heeft Rokitansky gepoogd de humoraal-pathologische opvattingen met de stand der anatomie in overeenstemming te brengen. Virchow heeft tegenover de humorale een cellulaire pathologie gesteld (1858), volgens welke ziekten op stoornissen in de lichaamscellen berusten. De strijd tussen beide richtingen behoort sinds lang tot het verleden. Zo talrijke bijzonderheden omtrent de samenhang van en de wisselwerking tussen cellen en lichaamsvochten zijn thans bekend, dat de moderne patholoog hier geen tegenstelling meer ziet.

Zowel veranderingen der cellen als afwijkingen der lichaamsvochten hebben ziektekundige betekenis. Enkele medische vaktermen zijn nog ontleend aan de klassieke humorale pathologie, bijv. dyscrasie, idiosyncrasie.