Italiaans toneelschrijver (Colleretto Parella, prov. Ivrea, 21 Oct. 1847 2 Sept. 1906), was eerst advocaat, maar toen zijn eerste stuk, de dramatische legende-in-verzen La Partita a scacchi (de partij schaak, 1871), sterk in Renaissancetrant geschreven, in korte tijd uit het aristocratische liefhebberstheatertje waarvoor het was geschreven de weg naar een Europees succes insloeg, wijdde hij zich geheel aan de letteren en het theater.
In de laatste jaren der 19de en de eerste der 20ste eeuw werd Giacosa, geheel ten onrechte, als de grootste Italiaanse toneelauteur beschouwd; daarna kwam de reactie en heeft men hem dilettantisme verweten. Geen van zijn verdere stukken heeft ook maar in de verte het succes gehad van de Partita a scacchi. Giacosa is typisch de vertegenwoordiger van een tijd die aarzelde tussen het triomferend naturalisme, het verlangen naar romantiek en nieuwe, onzekere, idealistische aspiraties.Giacosa heeft vooral bekendheid verworven doordat hij, samen met zijn vriend Luigi Illica, de libretti heeft samengesteld voor de opera’s van G. Puccini, nl. voor: La Bohème (Milano 1896), La Tosca (ibid. 1899) en Madame Butterfly (ibid. 1903). De in verval geraakte kunst van het muzieklibretto is aldus door hem, gelijk ook door Arrigo Boito, vernieuwd.
MR H. VAN DEN BERGH
Bibl. (vnl. toneelwerk): II trionfo d’Amore (1875); II fratello d’armi (1877); Tristi amori (1887); La Contessa di Challant (1891, romant. drama, geschreven voor Sarah Bernhardt); I diritti dell’anima (1894, psychol. drama); Come le foglie (1900, zijn beste toneelstuk, ook in het Ned.); II più forte (1904). Voorts: Novelle e paesi valdostani (1886); Ricordi d’America (reisbeschr.) en tal van verspreide geschriften. Een verzam. uitg. Scene e Commedie (Torino 1877) omvat uiteraard nog pas een deel van G.’s toneelwerk.
Lit.: B. Groce, in Critica VI, 1, blz. 15 vgg.; M. Muret, Les pièces sociales de G., blz. 38 vgg. van La litt. ital. d’aujourd’hui (Paris 1906); spec. no van Lettura ter nagedacht, v. G.G., Oct. 1906; U.
Ojetti, in Nuova Antol., 16 Nov. 1906; G. M. Gatti, II teatro di G.G. (Torino 1914); L. Garajo Armó, II teatro di G.
G. (Palermo 1925); M. Rumor, G. G. (Padova 1940); Piero Nardi, Vita e tempi di G. G. (Milano 1949).
