graaf van T o rone, Italiaans dichter en sprookjesverteller (Napels ca 1575 - 23 Febr. 1632), te Mantua in 1632 geadeld maar vrijwel zijn leven lang zijn geboortestad trouw, vervaardigde zijn belangrijkste geschriften in kernachtig Napolitaans dialect. Zijn hoofdwerk: Lo cunto de li cunti, ouero lo trattenemiento de’ peccerille, de Gian Alesio Abbattutis (1634-1636), sinds de uitgave van 1674 onder de titel Pentamerone wereldberoemd, is een verzameling van 50 verhalen, die vergeleken kan worden met de bekende verhalencyclussen van een Lasca of een Straparola.
In 1754 verscheen een vertaling in het Italiaans, in 1788 gevolgd door een nieuwe editie van de Napolitaanse tekst. Talrijke versies in andere talen zijn later verschenen, waarbij de weg der verbreiding door Frankrijk naar de Germaanse landen (Clemens Brentano) liep. Voor het moderne sprookjesonderzoek* is deze verzameling uit de 17de eeuw van grote betekenis, omdat ze talrijke volkssprookjes bevat en de eerste is, die deze ongewijzigd vertelt, zij het dan ook in een burleske stijl. Een critische uitgave van de Cunto de li Cunti is verzorgd door Benedetto Croce (m. inl. v. denz., 1891), die ook een nieuwe Italiaanse vertaling in het licht gaf (2 dln, Bari 1925).MR H. VAN DEN BERGH
Lit.: K Kaiser, in Handwörterb. d. dtschen Märchens, I (ig^o), blz. 177--184.
