meestal genoemd le Président de Brosses (Dijon 17 Febr. 1709 Parijs 17 Mei 1777), Frans magistraat en geschiedschrijver, was raadsman in het parlement (gerechtshof) te Dijon in 1731, president in 1741, eerste president in 1775. Hij was een zeer onafhankelijke en rechtschapen geest die de rechten van zijn instelling met overtuiging verdedigde tegen De Tavannes, de militaire commandant van de provincie, en deswege verbannen werd; later het protest opstelde tegen de maatregelen van minister Maupeou (die de parlementen of leden daarvan, die oppositie voerden, afzette) en daarom weer verbannen werd.
Hij schreef geschiedkundige werken die nu vergeten zijn, maar is bekend gebleven door zijn Lettres familières écrites d’Italie; hij was in 1739 naar Italië gegaan om materiaal te verzamelen voor een studie over Sallustius. In die brieven toont hij zich een fijn opmerker die zich voor alles interesseert, van de keuken af tot alle takken van kunst, en die ook de mensen gaarne en goed waarneemt; zijn werk herinnert aan het dagboek van Montaigne’s reis. Zijn naam is verder blijven leven door een polemiek met Voltaire; deze had het landgoed Tournay gepacht van De Brosses en had geweigerd hout te betalen dat De Brosses hem geleverd had. Voltaire werd veroordeeld en wreekte zich door te maken, dat De Brosses niet tot lid van de Académie française werd gekozen.DR G. G. ELLERBROEK
Bibl.: Lettres sur l’état de la ville d’Herculanum (1750); Histoire des navigations aux terres australes, 2 vol. (1756) (waarin voor het eerst de namen Australië en Polynésie gebezigd werden) ; Dissertation sur le culte des dieux fétiches (1760); Traité de la formation mécanique des langues (2 dln, 1765); Histoire de la République romaine dans le cours du Vile siècle, par Salluste, en partie traduite du latin (3 dln, 1777); Lettres familières écrites d’Italie en 1739 et 1740 (gepubl. door Colomb in 1836, 4de dr. 1885, voorafgegaan door een Etude biographique; door Babou, 1858); Yv. Bezard, Lettres du président de Brosses à Ch. C. Loppin de Gemeaux. (1929).
Lit.: Th. Foisset, Le Prés, de Br., hist. des lettres et des parlements au XVIIIe siècle (1842) ; Idem, Voltaire et le Président de Br., correspondance inédite (1885) ; H. Sautebin, Un linguiste français du XVIIIe siècle, le président de Br. (Berne 1899); Yv. Bezard, Gomment le président de Br. a écrit ses „Lettres d’Italie”, in: Etudes italiennes, Avr.-Juin (1922) ; J. de Socio, Le président de Br. et l’Italie.
Diss. (Besançon 1922; Roma-Paris 1923).
