Vilain XIIII is de geslachtsnaam van eene aanzienlijke Belgische familie, wier leden in 1758 van keizerin Maria Theresia den titel ontvingen van burggraaf (vicomte). Men zegt, dat het cijfer XIIII afkomstig is van den stamvader Grand Vilain, die gedurende 14 jaar te Gent bij jaarlijksche herkiezing lid was geweest van het stedelijk bestuur en deswege van Lodewijk XIV bij zijn intogt aldaar de vergunning verkreeg, dat vorstelijk cijfer achter zijn naam te voegen.
Volgens anderen is het ontleend aan een Vlaamsch woordspel, dat zich op het oudste familiewapen bevindt. Van de leden noemen wij voorts: Charles Ghislaine Guillaume, vicomte Vilain XIIII, geboren te Brussel den 15den Mei 1803. Hij studeerde te Luik en werd na de afscheiding van België van Nederland afgevaardigd naar het Congrès, waar hij zich een voorstander betoonde van eene erfelijke monarchie met democratische instellingen. Als secretaris van het Congrès las hij den pas gekozen koning Leopold de grondwet voor op het Koningsplein te Brussel.
In 1831 werd hij lid van de Wetgevende Tweede Kamer, vervolgens gouverneur van Vlaanderen, was van 1832 tot 1839 gezant aan verschillende Italiaansche Hoven en bekleedde van den 30sten Maart 1855 tot den 31sten October 1857 de betrekking van minister van Buitenlandsche Zaken, rusteloos strijdend voor vrijheid en regt. Na dien tijd bleef hij steeds zitting houden onder de vertegenwoordigers des volk.
