Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 10-08-2018

Olympische spelen

betekenis & definitie

De Olympische spelen, de vermaardste van de 4 groote feestspelen der Grieken, werden alzoo genaamd naar het dal Olympia in Elis, waar zij om de 4 jaren ter eere van Zeus gevierd werden. Zij dienden tot een prikkel voor de gymnastische oefeningen en tevens ter bevordering van de éénheid der verschillende Grieksche stammen, Staten en volkplantingen. Hunne stichting werd reeds vroeg verbonden met de sagen van Zeus, Pelops en Héraclés, doch hunne hervorming toegekend aan Iphitus uit Elis, die ook, naar men vermeldt, met den Spartaanschen wetgever Lycurgus den algemeenen vrede heeft afgekondigd, welke gedurende den tijd der Olympische spelen in geheel Griekenland moest gehandhaafd worden. Sedert 776, toen Coroebus in den wedloop de overwinning behaalde, werden de namen der overwinnaars opgeteekend.

De bloeitijd dezer spelen valt zamen met de 6de en 5de eeuw vóór Chr., tot aan den Peloponnesischen Oorlog, hoewel zij ook later werden gevierd, zoodat zelfs Nero de eer van den overwinningskrans zocht te verwerven. Het feest had plaats ten tijde der volle maan na den zomerzonnestand en duurde eerst één dag, maar later 5 dagen, toen het aantal kampspelen zich uitbreidde tot den vijfkamp (pentathlon), bestaande uit springen, werpen met de speer, loopen, werpen met de werpschijf (discus) en worstelen, — en vervolgens tot de wedrennen met paarden of met paarden en wagens. Tot de plegtigheden behoorden er optogten en feestelijke offeranden, door vertegenwoordigers van bepaalde Staten of door overwinnaars gebragt, en vooral de hecatombe, als dankoffer door de bewoners van Elis aan Zeus gewijd. Tot den strijd werden alleen vrije, onbesprokene Hellenen toegelaten, die zich eenigen tijd op een Grieksch gymnasium hadden geoefend. Om de volgorde werd geloot, en voor het standbeeld van den eedwrekenden Zeus moesten zij zweren, dat zij een eerlijken strijd zouden voeren. De leiding van het feest was toevertrouwd aan de ingezetenen van Elis, en de aanzienlijksten onder hen regelden als Hellenodicen (Hellenenregters) den strijd en handhaafden de daarop gestelde verordeningen. De belooning van den overwinnaar was een krans, gevlochten van de takken van den heiligen wilden olijfboom, door een knaap, wiens ouders nog leefden, met een gouden mes afgesneden. Deze kransen werden in den tempel van Zeus aan de voeten van zijn indrukwekkend standbeeld op eene prachtige tafel ten toon gesteld en aldaar door een der Hellenodicen op het hoofd van den overwinnaar gezet, nadat dit laatste vooraf omwoeld was met een wollen band.

Tevens werd hem een palmtak ter hand gesteld. Voor sommige wedstrijden had men prijzen van waarde en ook wel een tweeden en derden prijs. Bij de bekrooning werd de naam van den overwinnaar, alsmede die van zijn vader en van zijn vaderland door een heraut verkondigd. De overwinnaars hadden de vrijheid, om hun standbeeld te plaatsen in het heilige bosch; er werden gastmalen gegeven ter hunner eer, en de meestgevierde dichters, zooals Simónides en Píndarus, verheerlijkten hen in hunne liederen. Immers een Olympische krans was voor den Griek het toppunt van roem en zaligheid. In hunne geboorteplaats werden de overwinnaars met een triomftogt ingehaald, en men deed standbeelden verrijzen ter hunner eer. Te Athene werden zij in het Prytanéum gespijzigd, en in Sparta mogten zij vechten naast den Koning.

Zij waren vrijgesteld van alle belastingen en genoten daarenboven onderscheidene voorregten. Uit alle oorden van Griekenland stroomden toeschouwers naar de Olympische spelen, doch voor vrouwen was de toegang zeer beperkt. Uit verschillende Staten zond men de aanzienlijkste mannen als gezanten derwaarts. Als van zelf ontstonden daardoor drukke markten, waar allerlei waren te koop werden aangeboden. Kunstenaars stelden er hunne gewrochten ten toon, en dichters en redenaars lazen er voor wat zij hadden opgeschreven. Immers van Heródotus wordt verhaald, dat hij aldaar een groot gedeelte van zijne „Geschiedenissen” heeft voorgedragen.