Oise (De), eene zijrivier der Seine, ontspringt in de Belgische provincie Henegouwen ten zuiden van Chimay in de Ardennen, begeeft zich zeer spoedig op Fransch grondgebied en stroomt dan in zuidwestelijke rigting door de departementen Aisne, Oise en Seine et Oise, langs de steden Guise, La Fère, Chauny (waar zij bevaarbaar wordt), Noyon, Compiègne, Pont St. Maxence, Beaumont en Pontoise en vereenigt zich na een loop van 305 Ned. el bij Conflans Ste Honorine met de Seine. Zij heeft onderscheidene zijrivieren en kanalen, van welke sommige tot afsnijding der kronkelingen dienen.
Het evenzoo genoemde departement omvat de landschappen Valois, Beauvoisis, Noyonnais en Soissonnais der voormalige provincie Isle de France, Santerre en Amiénois van Picardië, grenst aan de departementen Somme, Aisne, Seine et Marne, Seine et Oise, Eure en Seine Inférieure en telt op ruim 106 geogr. mijl omstreeks 400.000 inwoners.
De grond is er in het algemeen effen en vruchtbaar, en alleen in het noorden heuvelachtig, er opklimmende tot 250 Ned. el. Het klimaat is er gematigd en gezond, behalve in de moerassige streken in het noordwestelijk en zuidoostelijk gedeelte van het departement. De voornaamste rivier is er de Oise, en in deze storten de meeste riviertjes van het departement zich uit. Men vindt er bijna 400.000 Ned. bunder bouwland, 30.000 Ned. bunder weiland, 2300 Ned. bunder wijngaarden, 8400 Ned. bunder bosch, en 14.000 Ned. bunder heide- en groengrond. De voornaamste voortbrengselen zijn er: graan, vooral tarwe en haver, voorts: peulvruchten, aardappels, suikerwortels, vlas, hennep, koolzaad, veel ooft en -wat wijn.
De veeteelt is er van veel belang; men heeft er 56.000 paarden, een half millioen schapen, eene menigte bijenstallen enz. Ook de nijverheid heeft er zich voorspoedig ontwikkeld en bepaalt zich hoofdzakelijk tot het maken van turf, het smelten van ijzer, het vervaardigen van porselein en fayence, het maken van papier, kaarsen, zeep en suiker, het spinnen en weven van wol en katoen, het maken van kant, het brouwen van bier, het looijen enz. De Fransche noorderspoorweg (Parijs—Amiens) met zijne zijtakken van Creil naar St. Quentin, Beauvais, Crespy en Pontoise doorsnijdt het departement. De inwoners van dit departement zijn werkzaam en levendig van aard en hebben een eigenaardigen tongval. Het departement is in 4 arrondissementen verdeeld.
