Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 08-08-2018

La-Plata-rivier

betekenis & definitie

La-Plata-rivier (Rio de La-Plata of Zilverrivier) is de naam van een grooten stroom in Zuid-Amerikaden grootsten na de Amazonenrivier. Die naam komt evenwel alleen toe aan het breede watervlak, waarmede de Parana (met de Paraguay) en de Uruguay zich te zamen uitstorten in den Atlantischen Oceaan. Dat watervlak, de grootste riviermond der aarde, heeft onmiddellijk na de zamenvloeijing dier beide rivieren eene breedte van 5 tot 6 geogr. mijl, bij Buénos Ayres eene van 7 geogr. mijl, verbreedt zich onophoudelijk in eene oostelijke rigting, en bereikt tusschen Montevideo en Punta-Piédras eene breedte van 13, tusschen Maldonado en Cabo San Antonio eene van 30, en eindelijk aan zee, tusschen laatstgenoemde Kaap en Cabo de Sta Maria eene van 40 geogr. mijl bij eene lengte van 50 geogr. mijl. Men onderscheidt in zee het slijkerig, geelachtig water van dezen stroom op 20 geogr. mijl van den mond.

De noordelijke oever der La Plata-rivier is bij afwisseling rotsachtig en zandig, en de zuidelijke begint westwaarts allengs te rijzen, zoodat zij eene hoogte bereikt van 15 Ned. el. Hare diepte is intusschen geenszins evenredig aan hare breedte en, met uitzondering van een paar hoofdkanalen, zeer onregelmatig. Ook is er slechts ééne veilige haven, namelijk te Montevideo; voor het overige heeft men er opene reeden, die door gevreesde zuidwestewinden (pampéros) worden bedreigd, zooals te Buénos Ayres, of oevers, waar wegens gevaarlijke zandbanken een groot vaartuig niet durft naderen. Men kan de werking van eb en vloed opmerken tot aan San Nicolas aan de Parana, ongeveer 22 geogr. mijl van de eigenlijke La-Plata rivier, maar zij is slechts over geringen afstand van eenig belang voor de scheepvaart. Geruimen tijd beschouwde men de Parana-Guazu als het diepste der kanalen van het Parana-Uruguay-delta en alzoo voor de scheepvaart het meest geschikt.

Dat kanaal wordt beheerscht door het kleine Argentijnsche eiland Martin Garcia, en dit mogt volgens een verdrag, door Engeland, Frankrijk en Noord-Amerika met de Argentijnsche Republiek gesloten (10 Julij 1863), niet in het bezit komen eener mogendheid, welke het beginsel der vrije scheepvaart niet huldigde. Men vermeldt echter, dat de Amerikaan Page meer oostwaarts, aan de grenzen der Staten Buénos Ayres en Paraguay, een dieper kanaal ontdekt heeft. — Het stroomgebied, naar de LaPlata-rivier genoemd, omvat alle wateren, die aan de zuidelijke helling van het Braziliaansche Centraalgebergte, b(j de waterscheiding der Amazonenrivier, op het Andesgebergte ten westen en op de waterscheidingen der door Buénos Ayres kronkelende stroomen ontspringen. Van deze laatsten is de Salado de belangrijkste. De lengte van de La Platarivier van haren oorsprong tot aan haren mond wordt geschat op 644 geogr. mijl, de lengte der tot het stroomgebied behoorende rivieren, op 41700 geogr. mijl, — en het stroomgebied op omstreeks 60000 □ geogr. mijl.

De laagvlakte der La Plata-rivier, van die der Amazonen rivier in het noorden slechts door lage heuvels gescheiden, staat met die van Patagonië in het zuiden in verband, en beider gezamenlijke oppervlakte bedraagt 76000 □ geogr. mijl. Zij omvat in het noorden den Gran Chaco, in het midden de Pampas, en in het zuiden — van de Rio Negro af — de sombere woestenijen van Patagonië. Uit een staatkundig oogpunt behooren tot het stroomgebied der La Plata-rivier de zuidoostelijke gewesten van Bolivia, de zuidelijke en zuidoostelijke provinciën van Brazilië, en de geheele La Plata-Staten of de Staten der Argentijnsche confoederatie, de republieken Paraguay en Uruguay. Daar die verschillende landen een overvloed van voortbrengselen der natuur opleveren, zal de binnenvaart er eenmaal van groot belang worden. Tegenwoordig is zij nog gering, zoowel wegens gebrek aan ontginning der vruchtbare landen als wegens de staatkundige beroeringen in de verschillende rijken. Het geheele rivierstelsel is eerst in het midden onzer eeuw behoorlijk onderzocht, en wel in 1853 door den Engelschman Day en van 1853 tot 1856 door den Amerikaan Page. De beste waterweg in het binnenland is de Paraguay, die voor oorlogschepen met een diepgang van 3 Ned. el bevaarbaar is tot in Brazilië. In de jongste jaren hebben ook vele Nederlandsche koopvaarders zich derwaarts begeven, om in de winsten te deelen, welke er de riviervaart oplevert, en vervolgens met huiden beladen naar Europa terug te keeren.