Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 06-07-2018

Curcuma

betekenis & definitie

Curcuma L. is de naam van een plantengeslacht uit de familie der Scitamineën; het onderscheidt zich door 1 bloembladvormigen, 3-lobbigen meeldraad, een klokvormig, 2-lippig bloemdek en eene 3-hokkige zaaddoos met weinig zaden. Het omvat Indische planten met knollen en vezels, en uit de voorlaatsten bereidt men een zuiver meel, hetwelk in Indië tot de belangrijkste voedingsmiddelen behoort. Van de soorten, wier aantal ruim 30 bedraagt, behooren onderscheidene tot de zoodanige, die voedsel, verfstof of artsenij opleveren; ook zijn er onder, die als sierplanten gekweekt worden. Wij vermelden C. longa L., die in haar wortel, den curcuma-wortel, eene bekende gele verfstof aan den handel bezorgt; die wortel bevat een weinig aethérische olie, eene bruine extractiefstof, zetmeel en eene eigenaardige harsachtige verfstof, curcumine genaamd.

In het zuiden van Azië is die plant als specerij, voorts als een pisdrijvend en prikkelend middel in gebruik, terwijl zij voorheen ook in Europa bij waterzucht en geelzucht werd aanbevolen. C. Zerumbet Roxb., in Bengalen, op Java en in China groeijend, wordt ruim 1 Ned. el hoog, en is volgens veler gevoelen de plant, die den zedoarwortel oplevert. Men heeft ronde en lange zedoarwortels, en deze gelijken in bestanddeelen, eigenschappen en gebruik op den gember (Zingiber officinale Rosc). Voorheen waren zij als geneesmiddelen in gebruik, doch zij zijn allengs door den kalmus-wortel (Acorus Calamus L.) vervangen. C. angustifolia Roxb. levert in Oost-Indië in hare vleezige knollen eene fijne soort van zetmeel, hetwelk als Oost-Indisch arrowroot in den handel komt. — Tot de sierplanten behooren C. aeruginosa Roxb. met lange, breed-lancetvormige, met purperroode vlekken versierde bladeren en licht-roode, van binnen gele bloemen, — C. comosa Roxb. met zeer lange, gesteelde, lancetvormige, geheel groene bladeren en roodachtig-bruine, van binnen gele bloemen, — C. ferruginea Roxb., die in Bengalen groeit en groote roode bloemen draagt met eene gele lip, enz.