Assignatie is een papier, in den handel gebruikelijk, waarin de onderteekenaar een ander persoon aanwijst, door wien de betaling van eene som gelds of van een ander voorwerp aan een derden eveneens daarin genoemden persoon zal geschieden. In dezen zin is de assignatie alleen een middel tot incasséring, niet bestemd voor den omloop als handelspapier. Verscheidene Duitsche wetgevingen kennen de assignatie als zoodanig, zonder haar verder in vorm, wezen en gevolgen te regelen.
Zoo maakte ook de handel in ons land onder de Fransche wetgeving van zulke assignaties gebruik , wanneer men niet goed vond om zich van den wissel met zijne strenge regtsgevolgen te bedienen. De Nederlandsche wetgever van 1838 heeft daarin verandering gebragt door de assignatie te verheffen tot eene derde soort van zelfstandig handelspapier naast den wissel en het orderbriefje, door den vorm voor te schrijven, de formaliteiten aan te geven, die te vervullen zijn, en de regtsgevolgen, aan de niet nakoming daarvan verbonden, te regelen. De assignatie is nu een gedagteekend en onderteekend geschrift, waarbij door den uitgever een bepaald persoon wordt aangewezen, om de daarbij uitgedrukte geldsom aan een anderen bepaalden persoon of deszelfs order te voldoen in dezelfde gemeente, waar het geschrift is uitgegeven, zonder onderscheid of daarbij al dan niet de erkenning van genoten waarde of van waarde in rekening is uitgedrukt.
De persoon, door wien de betaling zal geschieden, kan ook in eene andere gemeente zijne woonplaats hebben, maar in dit geval dient de erkenning van genoten waarde of van waarde in rekening te vervallen, omdat het stuk anders voor een wissel wordt gehouden, waarmede het in den vorm dan ook geheel zou overeenstemmen.
In werking en gevolgen in regten is de assignatie van ander handelspapier en speciaal van den wissel nog al onderscheiden. Daarom komt het zoo streng op den vorm van het stuk aan. Is de assignatie aan order gesteld dan kan zij door middel van endossement aan een ander worden overgedragen. Acceptatie en protest van non-acceptatie komen bij dit papier in den regel niet te pas. Luidt het op eenigen tijd na zigt, dan wordt het stuk eenvoudig aan den persoon, die betalen zal, aangeboden, om het met bijvoeging van eene dagteekening voor gezien te teekenen. Wordt die aanteekening geweigerd, dan protesteert de houder dadelijk van nonbetaling en oefent zijn verhaal uit op zijn voorganger, van wien hij het papier ontving, of op den uitgever volgens de door de wet bepaalde regels.
De assignatie is niet bestemd voor de circulatie gedurende een langen termijn, en is evenmin geschikt om in den tijd, dien zij loopt, tot betaalmiddel in verschillende oorden der wereld te dienen, zooals dit wel met den wissel ’t geval is. Hoofdzakelijk dient zij tot het incasséren van gelden, verschuldigd door personen die in dezelfde gemeente als de uitgever woonachtig zijn, of althans wier woonplaats in eene naburige gemeente gevestigd is.
