Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 11-01-2018

Argentaan

betekenis & definitie

Argentaan, ook nieuwzilver genoemd, is een op zilver gelijkend metaalmengsel, dat uit nikkel, koper en zink bestaat, die in verschillende verhoudingen worden zamengevoegd. Voor lepels en vorken gebruikt men — in gewigt — 50% koper, 25°/0 nikkel en evenzooveel zink, en voor getrokken en geslagen voorwerpen 60°/o koper, 20°/o nikkel en evenzooveel zink. Een mengsel, dat sterk op eene geringe soort van zilver gelijkt, maar nog harder en tevens taai en rekbaar is, bestaat uit 53,4°/0 koper, 29,1% zink en 17,5% nikkel.

In China is een dergelijke legering onder den naam van “pakfong” of “packtong” reeds lang bekend en men ontving voor sieraden, daarvan vervaardigd, in Europa aanzienlijke prijzen. De uitvinder van het mengsel, dat thans bij ons onder den naam van argentaan gebruikt wordt, is Geitner te Schneeberg, en Gersdorf te Weenen benevens de gebroeders Henniker te Berlijn hebben het sterk in zwang gebragt. Daar men ter bereiding van argentaan veelal spijskobalt gebruikt, die voornamelijk uit nikkel en arsénik bestaat, terwijl de volkomene verwijdering van dit laatste aan vele moeijelijkheden onderworpen is, kan het gebruik van onzuiver argentaan hierdoor en ook wel door zijn aanzienlijk kopergehalte schadelijk werken op de gezondheid. Goed argentaan is evenwel niet gevaarlijk. Het wordt wel is waar aangetast, wanneer het lang met azijn in aanraking blijft, maar ook niet meer dan eene andere koperlegéring. Ook heeft het in de open lucht te minder last van geelworden naarmate het minder arsénik bevat. Men schuurt het met asch of fijn zand met een weinig azijn, loog, of water, en het wordt spoedig blank, wanneer men het met een weinig verdund salpeterzuur bevochtigd en daarna afpoetst.

Op den toetsteen geeft argentaan eene dergelijke streep als echt zilver. Brengt men zuiver salpeterzuur op den steen, dan verteert dit de argentaanstreep bijna geheel en al, terwijl het van de zilverstreep een grijs spoor achterlaat. Droppelt men het salpeterzuur onmiddellijk op het metaal, dan veroorzaakt het op het argentaan eene groenachtige en op het zilver daarentegen eene zwarte vlek. Voegt men bij het salpeterzuur wat keukenzout, dan veroorzaakt het op het zilver een witten neêrslag, terwijl de groene kleur op het argentaan onveranderd blijft.

Men heeft onderscheidene mengsels, die op argentaan gelijken, zooals het argiroïde van Moreau te Parijs, het argyrophaan van Wolf te Dresden, en het semilargent; zij bestaan uit dezelfde bestanddeelen in andere verhoudingen, ook wel verbonden met lood, en worden door zuren weinig aangetast.