Dit woord is met eenige vervorming ontleend aan het Grieksch, waarin het barmhartigheid beteekent. In meer beperkten zin beduidt het eene gave, die aan den behoeftige wordt uitgereikt.
Het geven van aalmoezen is de vervulling van het gebod der liefde jegens den naaste en behoort in het algemeen tot de eischen van elke verlichte godsdienst. Onze pligt als burgers van den staat vordert intusschen, dat wij bij het geven van aalmoezen de grootste voorzigtigheid in acht nemen. Kennen wij huisgezinnen of personen, die, door ziekte en tegenspoed in het naauw gebragt, te vergeefs al hunne krachten inspannen, om zich het noodige te verschaffen, dan moet het voor den meervermogende eene aangename taak wezen, daarin op eene doelmatige wijze te voorzien. Maar wie gemakshalve aalmoezen uitreikt aan alle onbekende bedelaars, bevordert de bedelarij, die in beschaafde staten verboden is, en daardoor de luiheid en het pauperisme met den nasleep zijner ellenden. Wie gewoon is, zonder moeite het noodige en vaak meer dan het noodige te ontvangen, gevoelt zich weinig gezind om zich door inspanning des ligchaams of des geestes eenige moeite te veroorzaken. De ledigheid is de bron der hatelijkste ondeugden, en die bron wordt vloeijende gehouden door hen, die steeds gereed zijn om hunne hand tot het geven van kwalijk geplaatste aalmoezen te openen. Wij bespreken dit onderwerp breedvoeriger bij het woord armoede.
