Bij een rechterlijk pardon besluit de rechter er voor te kiezen om de verdachte te veroordelen zonder enige strafoplegging.
Wanneer een persoon een bepaald strafbaar feit pleegt, kan hij ingevolge artikel 27 van het Wetboek van Strafvordering worden aangemerkt als verdachte. De officier van justitie heeft in een dergelijk geval de bevoegdheid om de verdachte te vervolgen op grond van de bevoegdheid die hem toekomt. Indien de officier van justitie daadwerkelijk besluit om tot vervolging over te gaan, zal de zaak voor de rechter komen. De rechter zal - aan de hand van de feiten en omstandigheden van het geval - beoordelen welke straf hoort bij het gedrag van de verdachte. Indien blijkt dat het strafbaar feit niet aan de verdachte kan worden toegerekend of dat de verdachte het strafbaar feit niet heeft gepleegd, zal hij worden ontslagen van alle rechtsvervolging of worden vrijgesproken. Indien de verdachte wettig en overtuigend schuldig is aan het plegen van een strafbaar feit, wordt hij veroordeeld. De rechter kan echter ook kiezen voor een rechterlijk pardon, hierbij wordt de verdachte veroordeeld zonder dat hij een straf krijgt. De feiten en omstandigheden van het geval worden door de rechter als dusdanig ernstig beschouwd, dat een straf overbodig is. Hierbij kan worden gedacht aan een aanrijding waarbij een minderjarige om het leven komt.
