De rechter dient onafhankelijk en onpartijdig recht te spreken ingevolge artikel 112 van de Grondwet.
In Nederland bestaat de Staten-Generaal uit de Eerste en de Tweede Kamer. De Eerste Kamer kent 75 leden, terwijl de Tweede Kamer uit 150 leden bestaat. De primaire taak die beide kamers hebben is het controleren van de regering. Los van de Staten-Generaal staat de rechter; de rechter is - gelet op de machtenscheiding - een apart onderdeel binnen de Nederlandse rechtstaat. Waar de regering door middel van onder andere overleggen, debatten en moties in bepaalde gevallen wordt gedwongen samen te werken met de Staten-Generaal, dient de rechter geheel onafhankelijk en onpartijdig zijn werk te verrichten. Indien de rechter door bepaalde (bijvoorbeeld politieke) factoren wordt beïnvloed bij de uitoefening van zijn werkzaamheden, staat de onafhankelijke rechtspraak op losse schroeven. De onafhankelijke rechter staat gecodificeerd in artikel 112 van de Grondwet. Ook op Europees niveau wordt er van de aangesloten (EU) lidstaten verlangd dat er sprake is van een onafhankelijke rechtspraak. Dit staat opgenomen in artikel 6 van het EVRM.
