In de Memorie van toelichting wordt door de indiener van een wetsvoorstel een toelichting gegeven waarom het voorstel in een bepaalde vorm is ingediend.
In Nederland heeft slechts de Tweede Kamer de wetgevende bevoegdheid. Wanneer een Kamerlid besluit een wetsvoorstel in te dienen, moet dit uiteraard voldoende zijn onderbouwd met argumenten. De Memorie van toelichting kan worden gezien als de uitleg van de wetgever die bij een bepaald wetsartikel hoort. In deze Memorie van toelichting geeft de indiener zijn achterliggende gedachte weer waarom een bepaald voorstel van belang zou kunnen zijn voor de maatschappij. De Memorie van toelichting wordt door rechters regelmatig naast het bijbehorende wetsartikel gelezen, om er voor te zorgen dat de uitspraak zo veel mogelijk aansluit bij het primaat van de wetgever. Het kan voorkomen dat een rechterlijke uitspraak niet aansluit bij het primaat van de wetgever. In een dergelijk geval zal de rechter in zijn uitspraak daadkrachtig moeten motiveren hoe hij een bepaald wetsartikel en de Memorie van toelichting heeft geïnterpreteerd.
