De activeringsfunctie geldt voor burgers die in de uitkering zitten, om er voor te zorgen dat zij participeren in de samenleving.
Indien een persoon wegens bezuinigingen wordt ontslagen bij zijn werkgever, zal deze persoon in beginsel zo spoedig mogelijk proberen een nieuwe baan te vinden. Indien dit niet lukt, bestaat er een mogelijkheid om een uitkering te krijgen. Indien iemand werkloos wordt, bestaat er in beginsel het recht op een werklozenuitkering op grond van de Werkloosheidswet (WW). Uiteraard dient de persoon in kwestie te voldoen aan alle voorwaarden die de WW voorschrijft. Het UWV voert de voornoemde regeling uit en zorgt er voor dat de persoon actief op zoek gaat naar werk. Dit is de kern van de activeringsfunctie. Ook indien een persoon een bijstandsuitkering op grond van de Wet Werk en Bijstand krijgt, is hij verplicht om aan de voorschriften van - in dit geval - de gemeente te voldoen. Zo moet de werkloze elke maand een aantal sollicitaties verrichten om aan te tonen dat hij actief op zoek is naar werk.