zijn

betekenis & definitie

zijn - Werkwoord
1. ergatief: bestaan:
♢ Er is leven na de dood.
♢ Zij is niet meer.
2. ergatief: zich bevinden
♢ We waren in Portugal.
3. (copl): gelijk zijn aan:
♢ Johan is onze voorzitter.
4. (copl): tot de groep behoren van
♢ De leeuw is een dier.
5. (copl): de eigenschap hebben:
♢ Hij is nieuwsgierig.
6. ~ te drukt een verplichting uit
♢ Dat is te verwaarlozen.
7. ~ te drukt een mogelijkheid uit
♢ Er waren stemmen te horen van achter het muurtje.
8. (auxl): ~ + voltooid deelwoord: Werkwoord#Hulpwerkwoorden van de voltooide tijd van een Werkwoord#Ergativiteit werkwoord
♢ Komt hij nog? Hij is al gekomen.
9. (auxl): ~ + voltooid deelwoord: Werkwoord#Hulpwerkwoorden van de voltooide tijd van de lijdende vorm
♢ Zij was zo vreselijk geslagen dat het bloed van haar lijf droop.

zijn - Bezittelijk voornaamwoord
1. Persoon#Derde persoon enkelvoud, Genus of Genus
♢ Hij liet zijn hondje uit.

zijn - Zelfstandignaamwoord
1. het bestaan
♢ Als ik nu niet "Het Zijn en het Niets" van w:Jean-Paul Sartre|Jean-Paul Sartre ga lezen, zal het er wel nooit meer van komen.

Woordherkomst
De vormen van het werkwoord zijn op drie verschillende wortels in het Indo-Europees terug te voeren
*De vormen "is", "zij", "zijt" en "zijn" gaan terug op Indo-Europees *h₁es- ('zijn'). (Vgl. bijv. Engels: is, am, Perzisch: است, Latijns: est, Grieks: ἐστί, Sanskriet: अस्ति, Russisch: есть)
*De vormen "ben", "bent" komen van Indo-Europees *bʰuh₂- ('worden'). (Vgl. bijv. Engels: to be, Proto-Indo-Iraans: bhávati, Perzisch: بودن, Proto-Slavisch: byti, Russisch:быть, Latijns: -bo, -bundus, fio, fui, futurus, Grieks: φύω, Litouws: būti, lav: būt,)
*De vormen "wezen", "was", "waren", "waart", "ware", "wees", "weest", "geweest" komen van Indo-Europees *wes- dat 'verblijven' betekende. (Vgl. o.a. Engels: was, were.)
Het voornaamwoord komt van Germaans *sīnaz, Indo-Europees *seino-
*Vergelijk Duits sein, Zweeds sin. Oorspronkelijk was *seino- een wederkerende vorm verwant aan *swe, vanwaar Russisch себя (sebja), Latijns suus, Oudgrieks ἑός (heos), Sanskriet (sva) etc.

Verwante begrippen
wezen, wezenlijkheid