N.E. Azé, een Afrikaansch woord, beteekent hekserij en van Azéman geeft Focke, Neger-Engelsch woordenboek, deze bepaling: heks, weerwolf, vampyr, die, volgens het geloof der Negers, des nachts in lichtenden gloed rondwaart, om den menschen het bloed af te zuigen.
Nagenoeg dezelfde omschrijving geeft Dr. F.W. Hostmann in zijn boek Over de beschaving van negers in Amerika, Amst. 1850.Terwijl alle andere tooverkrachten veelal het deel zijn van den man, is Azé er eene, die uitsluitend vrouwen, en wel oude, tot haar beschikking kunnen hebben. Nog niet lang geleden liep elke verschrompelde oude negerin, vooral de in gebogen houding op een stok steunende, in het bijzonder zoo zij daarbij rood-ontstoken oogen had, gevaar in de straten van Paramaribo als Azéman te worden uitgejouwd en met steenen gegooid, en zeker is het geloof aan het bestaan van Azémans nog niet uitgestorven.
Volgens een algemeen volksgeloof is de vampier een doode, die 's nachts zijn graf verlaat om levenden het bloed uit te zuigen. In het Indische bijgeloof is de vampier een mensch, die het vermogen bezit zich des nachts het hoofd van den romp te trekken. De romp blijft thuis, maar het hoofd met de daaraan hangende ingewanden vliegt uit om overal kwaad te doen en vooral slapenden het bloed uit te zuigen. De Azéman ontdoet zich, vóór zij uitvliegt, van haar huid, die zij hier of daar verbergt. Gelukt het iemand deze te vinden en haar aan de binnenzijde met cayenne-peper in te smeren, dan kan de Azéman haar niet meer aantrekken en kan zij zoodoende gevangen worden. Een ander middel om haar te vangen is het strooien van droog gekookte rijst voor den drempel harer woning. Terwijl zij bezig is met het oppikken der korrels breekt de dag aan.
De Azéman kan allerlei vormen aannemen en door kleine openingen binnendringen. Bij het vliegen verspreidt zij een blauwachtig licht.
Het geloof aan de Azéman, waarschijnlijk van Afrikaanschen oorsprong, toont eenige overeenkomst met dat aan de Nahual in Mexico. Orozco y Berra
schrijft o.m.: ‘The nahual is generally an old Indian with red eyes, who knows how to turn himself into a dog, woolly, black and ugly. The female witch can convert herself into a ball of fire; she has she power of flight, and at night will enter the windows and suck the blood of little children’.
Zie Daniel G. Brinton, Nagualism. A study in American Folk-lore and History. Philadelphia 1894, from Proc. Amer. Philos.
Soc. Vol XXXIII.
