Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 13-08-2019

Ventilatie of luchtverversing

betekenis & definitie

noemt men de vervanging van min of meer bedorven lucht door verse in besloten ruimten. In onze woningen bereiken we dit door het openen van ramen of deuren.

Meer moeite veroorzaakt het probleem der ventilatie in grotere ruimten, zoals in vergaderzalen, fabrieken, schepen, enz. Om bijzondere redenen, technische of hygiënische, is het soms ondoenlijk de vensters open te zetten.

Dan moeten er z.g. ventilatoren in werking gesteld worden, die èn de voor de ademhaling' onbruikbaar geworden lucht wegzuigen, èn gestadig verse lucht aanvoeren. Een eenvoudige ventilator, die zowel lucht uitzuigen als inblazen kan, is ’n soort luchtschroef met twee of meer bladen, die door middel van een electromotor vlug gedraaid wordt.

Men kan de omwenteling in tegenovergestelde richting veranderen en zodoende den inblazer in uitzuiger veranderen. Op grote schepen gebruikt men veelal grote luchtkokers, die boven dek uitsteken en met de opening tegen de windrichting in gedraaid kunnen worden.In grote vergaderzalen, schouwburgen en bioscooptheaters heeft men soms ’n ingewikkeld stelsel van ventilatoren, waarbij de electrisch gedreven luchtschroef in haar dubbele functie een grote rol speelt. Daarnaast wordt nog „luchtreiniging” toegepast door toevoeging van ozon (zie: Ozon).

Om een en ander te kunnen begrijpen, moeten we goed de oorzaak van het luchtbederf kennen. De dampkringlucht bevat ± 80% stikstof, ± 20% zuurstof en een geringe hoeveelheid andere gassen, waarvan het koolzuur het voornaamste is (0.04%). De mens heeft, om te kunnen ademen en leven, een hoeveelheid zuurstof nodig. De .stikstof speelt bij de ademhaling geen rol; zij wordt onder normale omstandigheden niet in het bloed opgenomen, maar onveranderd en onverminderd weer uitgeademd. De zuurstof komt in de longen met het bloed in aanraking, oxydeert de verbrandingsproducten en vormt koolzuur, welk gas een deel van de uitgeademde lucht uitmaakt. Een normaal mens ademt per uur ± 20 liter koolzuur uit.

In een gesloten ruimte, die oorspronkelijk 500 M.3 zuivere lucht bevatte (dus ± 100 M.3 zuurstof), waarin 100 mensen gedurende 2 uren geademd hebben, is dus 100 X 2 X 20 liter = 4 M.3 zuurstof in koolzuur omgezet. Ofschoon koolzuur zwaarder is dan lucht, wordt toch de atmosfeer in de zaal gestadig met koolzuur bedorven. Daarom is het de taak van de ventilatie, dit schadelijke gas te verwijderen en zuurstof aan te voeren.

Bij de ademhaling heeft nog iets anders plaats. De uitgeademde lucht bevat ook vochtdeeltjes, waarin bacteriën, allerlei micro-organismen, zweven, die oorzaak van besmettelijke ziekten kunnen zijn. Door de luchtverversing worden deze nietige, maar gevaarlijke vijanden van den mens, evenals het koolzuur, verwijderd, maar de verwijdering kan slechts langzaam geschieden. Door den toevoer van ozon wordt ook dit bezwaar grotendeels weggenomen, want ozon heeft de eigenschap de micro-organismen te doden.