Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 13-08-2019

Tol

betekenis & definitie

is het woord voor een heffing voor het gebruik van land- of waterwegen of bruggen. Het heffen van tolgelden geschiedde reeds bij de Romeinen; van hen namen de Germaanse volken het over.

Naar verluidt, zou Graaf Dirk III van Holland bij Dordrecht van de voorbijgaande schippers tolgeld geëist hebben. Oorspronkelijk was de tol bedoeld als vergoeding aan den eigenaar, omdat hij den weg onderhield of den waterweg' op diepte hield; later werd het meer en meer een belasting; men dwong de reizigers van een bepaalde route gebruik te maken, doch onderhield de wegen veelal maar zeer matig.

Toen de tollen grote beletselen voor het verkeer werden, zijn deze in verschillende landen afgeschaft.In Nederland bestonden sinds 1829 rijkstollen op land- en waterwegen en bruggen; deze zijn met ingang van 1 Mei 1900 afgeschaft. Veelal moest de pacht daarbij worden afgekocht. Verder bestonden en bestaan er tollen vanwege de provincies, gemeenten, waterschappen of particulieren, die niet alle zijn af geschaft.

Soms gebruikt men het woord „tol” ten onzent ook in de Duitse betekenis van invoer- of doorvaartrechten; zo b.v. spreekt men van tolgebied, tolverbond.

In figuurlijken zin vindt men het woord in de uitdrukking „den tol der natuur betalen” voor sterven.