Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 13-08-2019

Sarekat Islam

betekenis & definitie

(Mohammedaanse Vereniging, aangeduid als S. L).

In 1911 werd te Soerakarta (Solo) een vereniging opgericht door een aantal, bij de' batikindustrie betrokken, handelaren. Aanvankelijk was het doel commercieel, doch in 1912 reeds wilde men vooral: strijd voor de rechten der Islamieten.

Zij kwam onder leiding van een energiek inlands handels-bediende, Raden Tjokro-Aminoto. Snel breidde de vereniging zich uit, doch zij behield aanvankelijk haar godsdienstigen grondslag en doel: naast verlening van onderlingen bijstand en bevordering van den handel, de geestelijke ontwikkeling en de stoffelijke belangen van de inlanders, tevens aansporing tot een leven, overeenkomstig de wetten en gebruiken van den Islam.

Naar een en ander zou worden gestreefd met middelen, „welke niet in strijd zijn met de wetten des lands en van het Gouvernement.” Nadat eerst enige bezwaren waren gemaakt, kregen in 1914 56 plaatselijke S.I.verenigingen rechtspersoonlijkheid. Om een gemeenschappelijken band te hebben, sloten deze zich alle aan bij de in 1915 opgerichte Centrale S.

I., die in het jaar daarop door de regering werd goedgekeurd. De Centrale hield jaarlijks „nationale” congressen.In beginselen en werkmethoden liepen de verschillende S.I.-verenigingen nogal uiteen en de tengevolge van den Wereldoorlog opgerichte beweging „Indië Weerbaar” leidde tot een splitsing in twee scherp gescheiden kampen. De ene groep gevoelde het oprichten van een Indische militie als een nationalen plicht, de meer links staande minderheid wilde daar niets van weten. Geleidelijk nam deze linkervleugel in betekenis toe en stelde zich „zelfbestuur” als eindideaal. In 1917 werd het meer en meer duidelijk, dat de radicale S. I. den revolutionnairen weg opging. Zij noemde zich communistisch en lokte in 1926 een oproer uit, dat tengevolge had, dat de leiders naar den Boven-Digoel op Nieuw-Guinea verbannen werden.