(of missa) noemde men in de eerste eeuwen van het Christendom de openbare godsdienstoefeningen in het algemeen. De naam is ontleend aan een formule, die toentertijd werd uitgesproken vóór de viering van het „Eucharistisch maal” of de Heilige Geheimen.
Was men tot dit gedeelte van de godsdienstoefening genaderd, dan sprak de priester de woorden: „Ite, missa est”, hetgeen betekende: „Gaat heen, de vergadering is ten einde”. Hierna verwijderden zich allen, behalve de gedoopten, die aan het Avondmaal mochten deelnemen.
Naar deze formule werd de gehele godsdienstoefening missa of Mis genoemd. Tegenwoordig verstaat men onder Mis de voornaamste godsdienstige handeling van de Katholieke kerk, die in wezen hierop neerkomt, dat het een offer is, door den priester aan God opgedragen, waarin we drie voorname delen kunnen onderscheiden.
Het eerste voorname deel is de Offerande, waarbij de offergaven, brood en wijn, worden aangeboden. Het tweede en voornaamste deel is de Consecratie, waarbij volgens de R.K. leer brood en wijn veranderd worden in ’t lichaam en bloed van Christus.
Het derde deel heet de Communie of nuttiging, waarbij de priester en eventueel de gelovigen ’t Lichaam en Bloed des Heren nuttigen.Men onderscheidt Stille Missen en Hoogmissen. Bij de Hoogmis worden verschillende misgebeden, die anders „stil” gelezen worden, door den priester en de gelovigen (meestal alleen de koorzangers) gezongen. De kleur der door den priester gedragen misgewaden verandert naar gelang den aard der kerkelijke feesten; zo is ’t ook met verschillende gebeden en gezangen.
Onder „Mis” verstaan we ook enige getoonzette gedeelten uit de misgebeden, n.l.
Kyrie, Gloria, Sanctus, Benedictus en Agnus Dei.
Orlando di Lasso, Palestrina, Handel, Mozart, Beethoven, Liszt, Diepenbrock en verscheiden andere componisten hebben schone Missen gecomponeerd.
