is afgeleid van een Latijns woord, dat betekent ingeving of inblazing. Je kent allemaal de verzuchting van iemand, die een Sinterklaasvers moet dichten: „Ik heb geen inspiratie” en dan bedoelt de stumperd, die met alle geweld dichten moet, eenvoudig „dat het niet vlotten wil”.
Toch berust de uitdrukking „inspiratie hebben” of „geïnspireerd zijn” op de zeer ernstige opvatting, die vrijwel bij alle volken en door alle eeuwen heen is gehuldigd, dat de mens, vooral in zijn kunstuitingen, slechts een instrument is, dat door een Hogere Macht wordt gebruikt (of bezeten). Dit bezeten zijn noemt men inspiratie.
De oude volken waren ervan overtuigd, dat de zang-godinnen of muzen den dichters hun gedichten inspireerden. Denk maar eens aan het begin van Ilias en Odyssee. In beide vraagt de dichter (Homerus) om inspiratie, in de Ilias vraagt hij zijn „godin” „den toorn van Achilles” te bezingen, in de Odyssee vraagt hij zijn „muse” den man, die... enfin Odysseus te bezingen. Je kent misschien wel de mooie tekening van Jan Toorop, van den engel, die den kunstenaar inspireert en je hebt bij het beschouwen hiervan wel eens de rustige overgave in het gelaat van den kunstenaar bewonderd.
Op theologisch (godgeleerd) gebied verstaat men onder inspiratie de werking van den Heiligen Geest, waardoor de Bijbel aan de schrijvers ervan door God is ingegeven. Omtrent de woordelijke of niet-woordelijke inspiratie van den Bijbel bestaat in theologische kringen groot verschil van opvatting.
Eigenaardig is het, dat men het woord inspiratie alleen gebruikt in gunstige betekenis. Wanneer iemand slechte streken uithaalt of lelijke, minderwaardige gedachten naar voren brengt, dan spreekt men soms van „inblazingen” — nooit van inspiraties — van den duivel.
Daarentegen heten in de hogere journalistiek zekere berichten „geïnspireerd”, als men vermoedt, dat er hoge autoriteiten achter zitten, die het bericht hebben gelanceerd.
