Deze uitdrukking wil zeggen het onverwacht, plotseling optreden van een persoon, die in het voorafgaande weinig of niet op den voorgrond trad en een ingewikkelde of netelige zaak tot een ontknoping of oplossing brengt.
Men gebruikt deze uitdrukking gewoonlijk spottend. Vroeger liet men vaak in een toneelstuk aan het einde iemand op vernuftige wijze plotseling op het toneel verschijnen b.v. uit de lucht of uit den grond, om een mooi slot aan het drama te maken.
In de antieke tragedie was het veelal een god. De auteur, die den god voorstelde, werd door een primitieve machinerie eensklaps uit den hoge op het toneel gezet en werd dan ook in het Latijn de god uit de machine, deus ex machina, genoemd.
