(afgeleid van het Latijnse werkwoord cantare, dat zingen betekent) is een zanggedicht, een op muziek gebracht dichtstuk, bestaande uit aria’s, koren, koralen en zogenaamde recitatieven of verhalende zangstukken.
Je hebt allen wel eens een oratorium gehoord, bijvoorbeeld „de Schepping” van Haydn of de „Elias” van Mendelssohn, die meermalen door de radio worden uitgezonden? Nu, een cantate is ook een dergelijk muziekwerk, alleen korter. Heel bekend zijn de cantates van J. S. Bach en bij ons de kindercantates van Catharina van Rennes, waarin je misschien wel eens hebt meegezongen.
Cantate is ook de naam van den vierden Zondag na Pasen, die genoemd is naar de Latijnse aanvangswoorden der mis op dien dag, namelijk Psalm 98: „Cantate Domino”.
De zangmeester of voorzanger in de kerk wordt ook wel cantor genoemd. Men denke bijvoorbeeld ook aan Joh. Seb. Bach, die Cantor was aan de Thomasschule te Leipzig.
